دفترچه تاملات و مکاشفات

مهدویت در تفسیرِ ترازِ اندیشه شهید مطهری

در آستانه نیمه شعبان که یکی از مهم‌ترین اعیاد شیعیان است، لازم استدرنگی کنیم بر اینکه شناختِ شخصیتِ مهم این روز برای مردمی خود را پیرو فرهنگصاحب امانی» می‌دانند. یکی از منابعی که می‌توان به صحت و سقم و فخامتش در اینخصوص اطمینان داشت، کتبی است که توسط علامه شهید و اسلام شناس مبرز، استاد مرتضیمطهری منتشر شده است. در کتب گوناگونی می‌توان ردپای اندیشه مهدویت را در آثارشهید مطهری پی گرفت؛ از جمله کتب "گفتارهای معنوی"،" اسلام و مقتضیاتزمان" و "فلسفه تاریخ" ، اما در این بین، کتاب قیام و انقلاب مهدی(عج) از دیدگاه فلسفة تاریخ» به طور ویژه در عنوان و درون مایه به این موضوعپرداخته است.

در این کتاب به موضوع ظهور و انتظار فرج پرداخته شده است و برای این موضوعنیز مثال‌هایی از قرآن کریم آورده شده است. استاد مطهری، از جمله عالمان شیعی استکه در کنار توجه به اسناد مکتوب اسلامی یعنی قرآن و روایات معصومین، از اندیشه وعقل در تولید آثار ماندگار خویش بهره‌های فراوانی گرفته است.

نکته مهم کتاب قیام و انقلاب مهدی (عج) از دیدگاه فلسفة تاریخ» تفکر روان‌شناسانهایجاد امید و دوری از یاس نابودی و پیروزی ظلم و بدی بر خوبی است که به انسان حسخوبی از آینده به دست نمی‌دهد. کتاب بیان می‌کند که انتظار فرج باید به نحویسازنده باشد. نه اینکه ویرانگر و اسارت بخش باشد. بدین ترتیب در می‌یابیم کهانتظار فرج نشستن و دست روی دست گذاشتن نبوده، بلکه باید انسان ذهن و روح خود راآماده نماید. انسان باید زندگی خود را به گونه ای پیش ببرد که اگر امام زمان نیزدر کنار او باشد، خجالت زده نشود. کسی که زندگی خود را این گونه پیش می‌برد،توانسته انتظار فرج را به درستی درک نماید.

اندیشه اصلی کتاب در واشکافی دیدگاهی است قشری و انحرافی که لازمه ظهوررا گسترش انحراف در همه ابعاد می‌داند واین انحراف را زمینه ساز ظهور می‌داند، درحالی که در جهان امروز که غرق در ظلم و فساد گشته و هر انسان و هر جامعه ای را به سرعتدر گنداب خویش غرق می کند، بیش از هر زمان دیگر به روزنه ی امیدی برای نگریستن به افقیانسانی و اخلاقی محتاج است و آن هایی در روند فلسفه مهدویت هستند که اهل حق باشندو یارای همراهی با اصحاب حق را داشته باشند.

نظرگاه شهید در این کتاب بررسی فلسفی مهدویت از نظرگاه فلسفی و تاریخیاست که بیش از هر چیز عنصر عقلانیت را محور کار خود قرار داده است و نه برخی روایتهای قشری و ساده انگارانه که بیش از هر چیز به ذات پیچیده و جذاب مهدویت لطمه واردمی‌کند. خواندن کتاب در عین اینکه نیاز به پیش زمینه کلامی و فلسفی برای درک جهانبینی فلسفه تاریخ دارد، اما برای مخاطب عام نیز قابل فهم است و دینداری و دغدغه‌هایمذهبی فرد را عمق می‌دهد. 

این کتابتحت عنوان پیامبران در قرآن به بررسی زندگی و شرح حال 24 تن از پیامبران ( به جز حضرتمحمد (ص) ) می پردازد. در هر بخش نیز با ارائه اطلاعات تاریخی و جغرافیایی تلاش شده،از پروسه تاریخی زمان حیات هر یک از پیامبران و نیز جانمایی ست ایشان، تصویر جامعو واقع تری به مخاطب عرضه شود.

کتاب با توجهبه تقسیم بندی زمانی تاریخی از آغاز خلقت تا 4000 سال پیش از میلاد و ارائه شرح احوالقرآنی حضرت آدم و حضرت ادریس شروع و تا بخش تاریخی ظهور حضرت عیسی ادامه می باید. پیامبرانیچون حضرات ( نوح، هود، صالح، ابراهیم، لوط، اسماعیل، اسحاق، یعقوب، یوسف، ایوب، شعیب،موسی،هارون، داوود، سلیمان، الیاس، الیسع، یونس، ذوالکفل، زکریا و یحیی) در کتاب با ساختاریبه نسبت یکسان مورد بررسی قرار گرفته اند. از این قرار که در مورد هر یک از پیامبراندر ابتدا با توجه به تقسیم بندی تاریخی، اطلاعاتی از آن دوره ارائه می شود، سپس مشخصاتآن پیامبر، شماره آیات قرآنی پیامبران، متن ترجمه و تفسیر همان آیات شرح داده می شودو بخشی از روایات و احادیثی که از نظر نویسنده معتبرند، درج شده است. در پایان هر بخشنیز نقشه جغرافیایی نزول پیامبران به تصویر کشیده شده است. نویسنده تلاش کرده است شرححال هر پیامبر را از لا به لای سوره های قرآنی، کتب تقسیر، قصص قرآن، و کتب تاریخ اسلامیروایت کند و با سند و مدرک موجود در کتب اسلامی و قرآن روایت گر زندگی پیامبران باشد.

در دیگر بخشهای پایانی کتاب نیز موضوعاتی چون بیان روایات متفرقه در باب فضایل انبیاء و اوصیا»،نقشه پراکندگی جغرافیایی پیامبران»، شجره نامه انبیا»ء، نقشه نمودار مقایسه ای طولعمر پیامبران» به همراه نمایه و معرفی 44 منبع مورد استفاده مولف در کتاب پیامبراندر قرآن آمده است.

از جمله ویژگیهای کتاب موارد زیر را می توان برشمرد:-استناد همزمان به کتب مذهبی و تاریخی و انطباقآن با قرآن.، برخورداری از نقشه محل تولد برای هر پیامبر بطور مستقل و سه نقشه جامعبا قابلیت چاپ در قطع دیواری. ارائه آدرس کلیه آیاتی که نام پیامبر مربوطه در آن ذکرشده جهت سهولت دسترسی خواننده.

کتاب"پیامبران در قرآن"، تلاشی است از سوی نویسنده با تحصیلات در رشته الهیاتبرای معرفی و شرح اطلاعات قرآنی 24 پیامبر از دل آیات قرآن، روایات و احادیث با تکیهبر منابعی چون قصص انبیاء، تاریخ پیامبران و کتب چون اعلام قرآن، کتب معتبر اسلامیاعم از تاریخ، ناسخ التواریخ، تاریخ انبیاء، حیاه القلوب علامه مجلسی و قصص قرآن هایموجود و . در مجموع به دلیل اینکه اصولا تاریخ پیش از مکتوب شدن، مستعد دوری ازروایت های واقعی است و مخلوط با افسانه و خرافات، اما رویکرد کتاب تا حدودی به دوراز تاریخ معجول و داستان پردازی های شگفت انگیز» در مورد پیامبران روایت شده است ونویسنده اطلاعات جمع آوری شده را از منابع و احادیث و اطلاعات قرآنی با ذکر ماخذ درجکرده است. هر چند اطلاعات ارائه شده در مورد هر پیامبر از شدت و ضعف برخوردار است ومخاطب را به تصویر جامعی از آن پیامبر نمی رساند، اما استانداردهای اولیه یک کتاب مرتبطبه پیامبران رعایت شده است.

مخاطب کتابفوق علاوه بر مخاطب خاص در رشته های الهیات و علوم دینی و اسلامی، به دلیل موضوع، سادگیزبان و ارائه اطلاعات به صورت تاریخی- داستانی؛ مخاطب عام نیز می تواند باشد. 

قزوین درعصر قاجار ( چاپ اول ) نوشته یکی از قزوین پژوهان معاصر استان قزوین است. دکتر تهماسبطالبی فارغ التحصیل دکترای رشته تاریخ از واحد علوم و تحقیقات دانشگاه آزاد اسلامیاست و تحقیقات و آثار دامنه داری در ارتباط با تاریخ قزوین انجام داده است. وی در سال94، در کتاب قزوین پایتخت صفویان»، به سراغ رخدادهای زمان صفویه رفته بود.

نویسنده ازطرفی نگاهی از سر تامل به حکام و والیان قزوین دارد و آن ها را در ساختار نظام قاجاریبررسی می کند، که بیش از هر موضوع به دنبال باج و خراج از مردم و ارائه به حکومت مرکزیبودند، هر چند استثنائاتی چون سالار اکرم نیز وجود داشته اند. اهمیت قزوین در نقش توسعهتجاری نیز موجب شد اولین جاده شوسه ایران در زمان ناصرالدین شاه به تهران و قزوین احداثشود. مولف در کتاب با ذکر تسلسل تاریخی آورده است: در انقلاب مشروطیت، قزوین با فرستادننمایندگان خود وارد این رویداد شد و پس از استبداد صغیر و بسته شدن مجلس و سپس بستهشدن بخشی از کودتای اسفند 1299 در گراند هتل، قزوین تحت تاثیر اوضاع بحرانی ت قرارگرفت. »

به واقع قزویندر عظیم ترین تحولات اجتماعی این عصر، از منظر تاریخی نقش قابل توجهی را ایفا نمود.که حاصل آن دخالت های بیگانگان و افتادن قزوین زیر چکمه‌ی سربازان روس و سلطه روزافزونبیگانگان همچون روسیه و انگلیس در بخش عمده‌ای از تجارت و بازرگانی شمال کشور و استفادهاز موقعیت مواصلاتی قزوین تا پایان این عصر بود، که بی مبالاتی حکام قاجاری در اداره‌یاین ایالت نیز مزید بر علت شده، و هر چه بیشتر مردم و تجار این شهر را در تنگناهایناشی از گسیختگی‌های اجتماعی و اقتصادی همچون ورشکستگی، قحطی و گرسنگی، هرج‌ومرج وناامنی، بیماری و غارت ناشی از گری‌های اشغالگران قرار می‌داد. و چه بسا دوره‌یقاجار به دستیاری بیگانگان یکی از بحرانی‌ترین دوران‌های شهر قزوین را در زمینه‌هایاجتماعی و اقتصادی به همراه آورد.

از جهت محتواییکتاب فوق یکی از کتب حوزه تاریخی (قزوین شناسانه) نویسنده است. نویسنده علاوه بر شرحوقایع و بررسی اوضاع قزوین در دوره حکمرانی شاهان قاجار و حاکمان منصوب در مقاطع مختلفدوره قاجاره با استفاده از منابع دست اول و سایر منابع موجود، روایتی قابل قبول ازدوران فوق به دست دهد. پیگیری های علمی نویسنده در بررسی کتب گوناگون با موضوع قزوینموجب شده است علی رغم وجود برخی انتقادات ویرایشی و محتوایی؛ در روایت اوضاع قزویندر دوره قاجار از نظر تاریخی موفق عمل کند. در شرایط موجود که با فقر منابع جدید درحوزه قزوین شناسانه روبرو هستیم، کتاب فوق تلاشی ارزنده و درخور برای استان می باشد.

با توجه بهجایگاه علمی و تاریخی مناسب، علاوه بر مخاطب عام؛ کتاب مرجعی برای استفاده پژوهشگرانو محققان خواهد بود. کتاب قزوین در عصر قاجار» در کتابخانه های امام خمینی(ره)، شهدا،شهید رجایی، عارف قزوینی، علامه رفیعی قزوین و هلال احمر قزوین موجود می باشد.

داستان فراق، دلتنگی و غم هجران یار که قصۀ تازۀ دیروز وامروز نیست. حدیث مکرری است که هر بار از زبان عاشقان و دوستان دور از هم شنیده می‌شود.انسان اما هر کجا که باشد راهی خواهد یافت تا مرهمی بر اندوه فراق عزیزانش باشد.
در روزهای قدیم که خبری از تلفن و اینترنت و انقلاب الکترونیکی امروز نبود، مردمبرای اطلاع از احوال یک‌دیگر راهی جز نامه نگاری نداشتند. نامه بود و پس از آنتلگراف. انتظار بود و شوق رسیدن نامه و خط نوشته‌ای از عزیزان و دوستان دور از هم.

"پری‌دخت" قصۀ دلتنگی و بی‌تابی‌های یک زوج ایرانی است که برای مدتیاز هم دور شده‌اند؛ سیدمحمود که در فرانسه درس طبابت می‌خواند و پریدخت که در تهرانبرای بازگشت همسرش لحظه شماری می‌کند. این کتاب مجموعۀ نامه‌هایی است که  بین سیدمحمود و پری‌دخت رد و بدل می‌شود. برگ‌هاییاز شاخه‌های درخت عشق که ریشه در سرزمین شرق دارد و اینک باد خزان جدایی، آن رابین مشرق و مغرب (تهران و پاریس) به گردش درآورده است. پری‌دخت گفت و گوهای دو قلببی‌قرار و عاشق است که به هر بهانه‌ای دلتنگ هم می‌شوند و شرح این دلتنگی‌ها را باجادوی حروف و کلمات به سوی هم روانه می‌سازند.

این مجموعه  با زیرعنوانمراسلات پاریس طهران»  شامل ۴۰ نامۀ عاشقانهاست که به زبان و نثر دورۀ قاجار و با طراحی و رسم‌الخطی ویژه منتشر شده. پری‌دختاز خانه و روزهای تکراری‌اش می‌گوید که در نبود شوهرش هیچ لطفی ندارد و بهار وزمستان برایش یکی است. سیدمحمود از پاریس و زرق و برقش می‌گوید که بی پری‌دخت درپیش چشمانش جلوه‌ای ندارد. در آغاز یکی از نامه‌ها می‌خوانیم: آقا سیدمحمود جانم!سلام. مرقومه واصل شد. بوسیدم و بر دیده مالیدم. شیشۀ عطر و پارچه و صندل مرحمتیرا نیز. چه حکایت است که خط و و خبر از معشوق این‌گونه غم از دل می‌زداید و نشئگی‌آوراست؟ سال نو شما هم مبارک. بمیرم که در غربت، هیچ از مراسمات نوروز برگزار نشد وسال به غربت تحویل شد.»  داستان‌ مکاتبه‌ایگونه‌ای از ادبیات داستانی است که تمام آن از نامه نگاری‌های بین شخصیت‌ها تشکیلمی‌شود. کتاب پری‌دخت نمونۀ موفقی از داستان‌های مکاتبه‌ای است که با قلم زیباینویسنده و نثر خاص عصر قاجار، جذابیتی دو چندان یافته. پیشنهاد می‌کنیم، تجربۀ شیرینمطالعۀ این کتاب متفاوت را از دست ندهید.

در ستایش ستایش سادگی

تنور و داستان‌های دیگر، نویسنده:‌ هوشنگمرادی کرمانی، انتشارات:‌ معین ، تعداد صفحات: ۱۵۶

حتما اتفاقی می‌افتد. اتفاق بد. آستین پیراهنم آتشمی‌گیرد و کم‌کم آتش به تمام لباسم می‌رسد. بچه که نباید با آتش بازی کند. من کهبچه نیستم، یازده سال دارم. مادربزرگم ده سالش بود که آمد خانه پدربزرگم، هزار کاربلد بود». اولین نان را به دیوار بالای تنور زد. هنوز هم از ته تنور دود درمی‌آمد.دود رفت تو چشم‌هایش، سوخت. چانه خمیر پهن شده خوب به دیوار تنور نگرفت، نچسبید.مچاله شد و ریخت توی تنور.».

بعضی داستان‌ها آن‌قدر لطیف و روح‌بخش است که هرچند سالهم که داشته باشی، می‌توانی سوار بر بال‌های قدرتمند خیال همراهشان به دوردست‌های دلخواهسفر کنی، دوردست‌هایی که شاید هرگز پای جسمت به آن جا نرسیده؛ اما آن‌گونه با تو آشناو صمیمی‌اند که گویی سال‌هاست با آن‌ها معاشر و مأنوس هستی.

داستان‌های هوشنگ مرادی کرمانی» نویسنده‌ شهیر و نام‌آشنایایرانی از لطیف‌ترین داستان‌هایی است که در حوزه‌ ادبیات فرهنگ مردم ایران با زبانیساده و خودمانی نوشته شده و نه‌تنها در کشور ما که در سراسر جهان طرفداران بسیاری دارد.نوشته‌های ساده و کلام شیرین مرادی کرمانی، شناسنامه‌ ادبیات معاصر کودک و نوجوان ایراندر جهان است. جایزه‌ جهانی هانس کریستین اندرسن، جایزه‌ کتاب سال ۱۹۹۴ کودکان و نوجواناناتریش، سیمرغ بلورین بهترین فیلمنامه‌ دوازدهمین جشنواره‌ فیلم فجر، جایزه‌ مهرگانادب، عنوان نویسنده‌ برگزیده‌ کشور کاستاریکا و جایزه‌ خوزه مارتینی در سال ۱۹۹۵ ازجمله جوایزی است که آثار این نویسنده‌ بزرگ کرمانی به خود اختصاص داده است.

تنور و داستان‌های دیگر» شامل ۱۶ داستان کوتاه جذاب استکه هریک دنیایی از عاطفه و احساس پیش روی خواننده می‌گشاید و پشیمانی از خواندن اینکتابِ اثر هوشنگ مرادی کرمانی، خالق داستان‌های مجید، محال به نظر می‌رسد.

در داستان‌های کوتاه این کتاب، از نزدیک با محرومیت‌ها،گذشت‌ها، قناعت‌ها، مهربانی‌ها، سخاوت‌ها، ساده‌دلی‌ها، قهرها و آشتی‌های مردمانی صمیمی،آشنا می‌شویم و البته زشتی تنگ‌نظری، چشم‌وهم‌چشمی‌ و تقلیدهای کور و اعتقادات خرافیرا نیز به‌روشنی درک می‌کنیم. بسیاری از داستان‌های کوتاه این مجموعه دست‌مایه‌ فیلم‌هایسینمایی و داستانی موفق قرار گرفته است.

البته باید اشاره داشت که مرادی کرمانی بر خلاف برخینویسندگان ت زده و ایدئولوژی زده، از فقر و نداری و محرومیت بیانیه نمی سازد؛بلکه در ابتدا خودش را قصه نویس می داند. قصه نویسی که با دیالوگ های دقیق وتصویرپردازی های سینمایی، جهان داستانی خود را عرضه می کند. البته به این جهانداستانی نقدهایی نیز وارد است، از جمله این که او در همه این سال ها هیچ گاه نخواستهقدمی بیش از آنکه ذهنیتش را تاکنون شکل داده پیشتر بگذارد و وادی های جدید داستانیرا پیش چشم مخاطب قرار دهد.

تنور و داستان‌های دیگر» نان داغ سفره‌ کتابخوانی کتاب‌خوانمردادماه شده است؛ در اسرع وقت به کتابخانه‌های عمومی استان مراجعه کنید و بهره‌مندیاز این خوان بابرکت را از دست ندهید. کتاب تنور هم چنین در کتابخانه های "شهدایهلال احمر"، "عارف قزوینی"، " شهدایقزوین " و " شهید رجایی " شهرقزوین نیز برای مطالعه علاقه مندان موجود می باشد.

دیالکتیک ترس و شجاعت

عنوان کتاب: نشان سرخ دلیری، نویسنده: استیفنکرین، مترجم: غفور آلبا، نـاشـر: امیرکبیر، تعداد صفحات: ۲۳۰

" اینجاو آنجا، نفرات مثل کوله بار روی زمین می افتادند. فرمانده گروهان سرباز جوان، هماناوایل کارزار کشته شده بود. جسدش چون آدم خسته ای که برای استراحت دراز کشیده باشدروی زمین افتاده بود، ولی در قیافه اش نگاهی از تعجب و حزن دیده می شد. گویی فکر میکند که دوستی نسبت به او بدی کرده است. گلوله ای بالای پیشانی سرباز پرچانه را خراشیدو خون زیادی به صورتش ریخت. آخی گفت و هر دو دست بر سر گذاشت و شروع به دویدن کرد."

نشان سرخدلیری» شاهکار استیفن کرین (۱۸۷۱-۱۹۰۰) شاعر و نویسندۀ آمریکایی است که بسیاری اعتقاددارند بدون خواندن این اثر که کلاسیک‌ بستۀ مطالعاتی ادبیات جنگ جهان، یک گمشدۀ آشکاردارد. ماجرا از این قرار است که در یک صبح سرد مه‌آلود، هنگی از سربازان جوان شمالیدر انتظار آغاز جنگ در جوش‌وخروش‌اند، گویی شوق، انتظار و اضطراب و ناباوری در کناریکدیگر در قلب تک‌تک این سربازان جوان تازه‌نفس ریشه کرده است. هم منتظر جنگ‌اند وهم باور نمی‌کنند در دل واقعۀ بزرگ جنگ قرار گرفته‌اند؛ اما سرباز جوانی به نام هنریفلمینگ» حالی متفاوت و خاص دارد؛ او هنوز مطمئن نیست که جنگی رخ می‌دهد و با خوش‌بینی،انسان‌ها را متمدّن‌تر از این می‌داند که به چنین خشونتی روی آورند و حتّی اگر جنگیرخ دهد، هنری جوان شک دارد که در این جنگ مشارکت فعّال داشته باشد؛ ممکن است هنری فراررا بر قرار ترجیح دهد و با جان شیرینش از این مهلکه فرار کند و دیگران را بگذارد تابمانند و برای او و حفظ کشورشان مبارزه کنند. این شاهکار بزرگ ادبی قرن بیستم، نخستینرمان ادبیات جنگ است که از منظر روان‌شناسی جنگ‌های داخلی آمریکا را بررسی می‌کند وتلاش دارد، توصیفی نزدیک به حقیقت از جنگ و روحیۀ سربازان برای مخاطبان ترسیم کند.نشان سرخ دلیری رمانی رئالیستی و جنگی است که به اعتقاد صاحب نظران نقطه ی اوج خلاقیت،و شاهکار بی نظیر استیفن کرین است، ماندگاری و شهرت آن گواه مدعاست، از عجایب روزگاراین که نقل شده است که استیفن کرین، در زمان نگارش کتاب، هیچ جنگی به چشم خود ندیدهبود. مطالعه ی جنگ و صلح تولستوی و دیدن عکس هایی از جنگ داخلی امریکا و نیروی تخیلقوی نویسنده گویا کافی بوده است.

نشان سرخ‌دلیرینشان سرخ دلیری نخستین رمان غیررمانتیک دربارة جنگ‌های داخلی امریکاست. استیفن کریندر این داستان شخصیت‌های ضعیف را رویاروی طبیعت قاطع و خشن جنگ قرار می‌دهد تا در اینعرصه قدرت مقاومت آن‌ها را در برابر موانع بسنجد.

اگر از روشتوصیفی- تحلیلی به رمان نشان سرخ دلیری نگاهی بیندازیم؛ باید به این نکته اشاره کردکه به دلیل این‌که رمان نشان سرخ دلیری» درون مایه‌ی روانشناسی دارد و هدفش نشان دادنافکار و درونیات شخصیت اصلی است، اگر زاویه‌ی دید اول شخص مفرد برای روایت انتخاب می‌شد،هم‌خوانی بیشتری بین زبان و روایت در جهت انتقال مطلب به مخاطب به وجود می‌آمد. و اینمورد اندکی خلل در روایت استیفن کرین ایجاد کرده است.

اگر می‌خواهیدماجرای نبرد دلیرانۀ هنری جوان و هم‌رزمانش در عبور از بن‌بست ترس و شکست را بخوانیدو با آن‌ها از ورای کلمات ملاقات کنید و معجزۀ نیروی جوانی و توان عزّت نفس را در عبورانسان‌ها از بحران‌ها تجربه کنید به کتابخانه‌های عمومی استان قزوین و کتابخانه هایهلال احمر، شهدا، عارف، علامه رفیعی و شهید رجایی در شهر قزوین مراجعه کنید.

خاطرات مارکوپولو

در تایلند میشود هزار و یک چیز برای خوردن پیدا کرد که تصورش را هم نمی کنید. از نارگیل های تازهکه آن قدر خوشمزه اند که آدم در حسرت این می گذارند که چرا همان میمون باقی نماندهتا موزهای کبابی که بوی عجیب و غریبی دارند.»

برای برخی از ما بستن چمدان و راهی شدن به مقصد سفر، یکیاز لذّت‌بخش‌ترین کارهای زندگی است. تجربه رفتن به شهر یا کشوری دیگر و رویارویی بامحیط تازه و مردمی دیگر، هیجان‌انگیز و به یاد ماندنی است و کسانی که این تجربیات راثبت و منتشر می‌کنند؛ انسان‌های خوش‌ذوق و دست‌ودل‌بازی هستند که به ما اجازه می‌دهند،بدون تهیه بلیت و پرداخت هزینه با ایشان هم‌سفر شویم.

منصور ضابطیان از این دست افراد است. برگ اضافی» سومیناثر این نویسنده در قالب سفرنامه است. او در این باره می‌گوید: برگ اضافی برخلاف دوکتاب پیشین گزارش‌هایی کامل از سفر به کشورهای مختلف نیست. یادداشت‌های پراکنده‌ای‌ستاز مشاهدات و خاطراتم از این سو و آن سوی جهان.  اگر تصور می‌کنید با خواندن این کتاب می‌توانید اطلاعاتکافی و وافی درباره این کشورها به دست بیاورید، سخت در اشتباهید.  این کتاب فقط خاطره‌نگاری‌هایی است از یک آدم دیوانهسفر که هیچ چیز را به اندازه تجربه‌های منحصر به فرد در گوشه و کنار جهان دوست ندارد.‌اصلاً بگذارید خیالتان را راحت کنم. ‌ تا به حال شده که به رستوران بروید و مثلاًیک غذای پلویی سفارش بدهید و بعد برای اینکه حسابی به خودتان حال بدهید بخواهید یککباب برگ اضافی هم برایتان بیاورند؟ اگر دو کتاب مارک و پلو و مارک دوپلو، آن غذایاصلی باشد، ‌ کتابی که در دست دارید همان برگ اضافی است. نوش جان! ‌»

خواندن کتاب برگ اضافی به کسانی که علاقه زیادی به شنیدنجذابیت های سرزمین های ناشناخته دارند پیشنهاد می شود. این کتاب یادداشت های نویسندهاز مشاهدات و خاطرات او در سفر به کشورها یی همچون اسپانیا، تایلند، هندوستان، ترکیه،اسلواکی، مجارستان، عربستان، عراق، جمهوری چک، کرواسی، ایالات متحده ی آمریکا و…. است.

کوتاه و خوش‌خوان بودن خاطرات، ارائه دیدگاه‌هایی گاهانتقادی و موضع‌گیری در خصوص برخی وقایع، ارائه اطلاعات عمومی و تخصصی جالب در خصوصچگونگی سفرهای بین‌المللی در خلال بیان خاطرات، پیوست کردن یک عکس غالباً مرتبط بههر خاطره، اشاره کلیدواژه‌ای از خاطرات یا نمادهای خاص هر مکان در ذیل نام آن، داشتندرون‌مایه طنز، ارائه تصویری از فرهنگ، اقتصاد و وضعیت معیشتی در کشورهای مختلف برخیویژگی‌های این اثر منصور ضابطیان است. هر چند قدرت تاثیرگذاری برخی از خاطره نگاریها از شهرها و کشورهای مختلف، به یک اندازه نیست و برخی خاطره نگاری های می توانستاز زاویه دید دیگری روایت شود تا هر چه بیشتر در ذهن مخاطب حک شود.

یکی از تکان دهنده ترین بخش های کتاب روایت حضورنویسنده در آشویتس است. جایی که هیتلر نازی از آن به عنوان اردوگاه کار اجباری ومحل قتل عام یهودیان استفاده می کرده است. ضابطیان در توصیف هولناکیِ آشویتس اینگونه می نویسد: در طول بازدید از اردوگاه بغض کرده ام و خیلی های دیگر هم به گریهافتاده اند. این درست که یهودیان بزرگ ترین قربانی جنایت بشری بودند، اما تلخاینکه خودشان وقتی پس از جنگ، به پاس رنج هایشان در طول جنگ و به لطف عذاب وجدان اروپاییها صاحب سرزمینی اشغالی شدند، همان رفتاری را در پیش گرفتند که آلمان ها در مقابلشان داشتند: بی رحمی انسان در مقابل همنوعان خود!»

به خدا سوگند که دنیای شما در نزد من پست تر و حقیرتر است از استخوان خوکی در دستِ جذامی.

مصطفی مستوراز محبوب ترین و شناخته شده ترین نویسندگان ایران معاصر و کتاب استخوان خوک و دستهای جذامی ” از پرفروش ترین آثاراوست. این کتاب به عنوان برترین رمان جایزه‌ی ادبیاصفهان در سال ۱۳۸۲ انتخاب شد و از زمان انتشارش در سال ۱۳۸۳ تا به امروزبیش از ۲۵بار تجدید چاپ گشته است که خود گواهی  بر محبوبیتبالای این اثر نزد مخاطبان خاص و عام ادبیات ایران است.

ماجرای کتاببه زندگی تعدادی خانواده می پردازد که در برج مسی خاوران ست دارند، خانواده هاییکه از لحاظ سطح فرهنگی و طبقه‌ی اجتماعی در جایگاه متفاوتی قرار دارند و هر یک با مشکلاتیدست و پنجه نرم می کنند. این افراد، علی رغم همسایگی هیچ آشنایی و شناختی از یکدیگرندارند و تنها جایی که ممکن است با هم روبرو شوند حین رفت‌و‌آمد با آسانسور است. اگراین مجتمع مسی را نمادی از جامعه ببینیم، غریبگی و رد شدن ساکنین این مجتمع از کنارهم علی‌رغم مشکلاتشان در زندگی و نیازشان به حمایت عاطفی و کمک، نمایانگر تنهایی روزافزونانسان و جدا‌افتادگی بشر از همنوعانش در جامعه‌ی امروزی است.

دغدغه‌هاییکه ساکنین هر یک از واحدهای این مجتمع با آن روبرو هستند از مهم‌ترین و معمول‌ترینمعضلاتی است که در جامعه می بینیم. ساکنین طبقه‌ی ۱۷ دکتر مفید و همسرش افسانه هستندکه سرطان خون پسر ده ساله‌شان الیاس روزگار سختی را برایشان رقم زده است. دانیال ومادر پیرش نیز در طبقه‌ی ۱۴ زندگی می کنند. دانیال دچار عارضه‌ی دفورمگی جمجمه و ازلحاظ ظاهری و روحی کمی غیرطبیعی است، او شخصیتی کتابخوان و متفکر دارد که بحث‌ها واندیشه‌های فلسفی ذهنش را مدام مشغول نگه داشته است. حامد عکاسی ساکن طبقه‌‌ی ۸ استکه با وجود تعهد به نامزدش، مهناز خود را دربوته‌ی آزمایش سخت وفاداری و انتخاب مییابد.  محسن ساکن طبقه ۷ مجتمع است که در حالطی کردن مراحل جدایی از همسرش است و شاهد آسیب های طلاق روی زندگی خودش و دختر کوچکشدرنا است. پارتی چند جوان در واحدی دیگر از طبقه‌ی ۷ مجتمع نیز به و بارداریناخواسته‌ی پریسا و عواقب وحشتناک پس از آن ختم می‌شود سوسن زن بدکاره‌ی ساکن طبقه‌ی۵ است که ورود یک مشتری جدید به زندگیش او را به تفکری دوباره درباره‌ی خویشتن وا می‌دارد.نوذر از ساکنین طبقه‌ی‌۴ است که می تواند به خاطر پول به‌ راحتی دست به قتل بزند.

مستور باظرافت ساکنان این مجتمع را در طبقات مختلف قرار داده است، هر چه کرامت انسانی و تعالیبشری در این افراد کمتر است، به گونه‌ای نمادین در طبقات پایین تر مجتمع نیز ستدارند و برخورد متفاوت هریک از آنان با مشکلاتی چون طلاق، بیماری، درد فرزند، فحشا،تبهکاری، تعهد، عشق، ثروت، شهوت و دغدغه‌ی وجودی، سبب تغییر رویکردهای معنوی معمولشاننسبت به زندگی می‌گردد. پایان متفاوت داستان برای خواننده، آغازی بر اندیشه  درباره‌ی وجود بشری و نیازهای معنوی او در زندگیاست.

هرچند هریک از شخصیت‌ها داستانی جدا ومستقل از هم دارند اما دانیال شخصیت اصلی است چرا که پیامنویسنده از زبان او به مخاطب انتقال می یابد. دانیال گاه لب پنجره می‌نشیند و با حالینه چندان خوش برای مردم خیابان از دغدغه‌های ذهنیش، باورهای فلسفیش ، پستی ذات بشریو پوچی زندگی فریاد می‌کند. گاه شعری از جبران خلیل جبران زمزمه می‌کند:

” زندگی رادر دره‌ای گذراندیم که سایه‌های اندوه از دل آن می‌گذرد

و نومیدیرا چون فوجی از لاشخوران و جغدان بر فراز آن یافتیم

و گاه عابریندر حال گذر از خیابان را این‌گونه سرزنش می کند :

عاشق می‌شیدو بعد عروسی می‌کنید و بعد بچه‌دار می‌شید و بعد حالتون از هم به هم می‌خوره و طلاقمی‌گیرید. گاهی هم طلاق‌نگرفته باز می‌رید عاشق یکی دیگه می‌شید. لعنت به همه‌تون کهحتی مثل مرغابی‌ها هم نمی‌تونید فقط با یکی باشید.

نام این کتاببرگرفته از جمله ای از امام علی (ع) می باشد که چنین می‌گوید:

به خدا سوگندکه دنیای شما در نزد من پست تر و حقیرتر است از استخوان خوکی در دستِ جذامی.

مستور جزده نویسنده‌ی برتر بعد از انقلاب در ایران است. او پس از انتشار مجموعه داستان عشقروی پیاده‌رو” در سال ۱۳۷۷ و رمان روی ماه خداوند را ببوس” در سال ۱۳۷۹ نظرمثبت مخاطبانخاص و عام بسیاری را به خود جلب نمود. بسیاری از آثار ادبی به دین و معنویت می پردازندو مستور نیز همواره در همه‌ی آثارش به مسائل دینی و معنوی پرداخته است اما تسلط اوبه ادبیات داستانی، اشرافش به فلسفه‌ی دین و شناخت کامل او از مخاطب، آثار او را متفاوتو محبوب ساخته‌است. مستور شناخت خوبی نیز از سینما دارد که در پرداخت و روایت او مشهودو در جذب خواننده موثر است. پایان همه‌ی کارهای مصطفی مستور بدون استثنا مخاطب را ناخودآگاهبه تفکر درباره‌ی خدا، شناخت خود، درک اندوه و مصیبت در زندگی، مرگ و هدف زندگی وامی‌دارد.

نگاهیبه کتابی از زنده نادر ابراهیمی

ابن مشغلهاز چه حرف می زند؟

نادر ابراهیمیدر کتاب  ابن مشغله به مرور خاطرات تلخ و شیرینشاز شغل های گوناگونی که در طول زندگیش تجربه کرده می پردازد بی این که شغلی را از قلمبیندازد. او از روزهایی شروع می کند که برف روبی از بام و آب حوض کشی خانه‌ی پدری برعهده ی او بود آن هم برای دریافت مبلغی ناچیز٫بعدها با خط خوبش تابلو و اعلان و تبلیغات نوشت. کمک کارگر فنی تعمیرگاه سیار سازمانبرنامه در بیابان های ترکمن صحرا شد. در چاپخانه کارگری کرد. حسابداری بانک و تحویلداریهتل را به عهده گرفت. در یک حجره ی فرش فروشی کار کرد.  در رومه ها و مجلات صفحه بندی کرد. به ترجمهو ویراستاری روی آورد. یک کتاب فروشی را اداره کرد.در زمینه‌ی ایران شناسی تحقیق کردو مقاله نوشت. به شهرت رسید ، فیلم های مستند و سینمایی ساخت. در تلویزیون فعالیت کرد.با سرمایه ی اندکش موسسه ای برای شناساندن ایران به مردم باز کرد و بعدتر در موسسهی خصوصیش به سراغ کار فرهنگی برای کودکان رفت ، تصویرسازی و خطاطی و مجسمه سازی کردو …. هیچ وقت از شانزده سالگی به بعد ” نوشتن ” را فراموش نکرد.

ابن مشغلهبا لحن طنز سیاه گونه ی خود از هر آن چیزی می گوید که به کار کردن مربوط است. از روزهاییکه با اضطراب بی پولی و بطالت ، لابلای آگهی های استخدام دنبال کار می گشت. از شغلهایی که پذیرفت و گاه دوستشان داشت، گاه راضیش نمی کردند، گاه در توانش نبودند و گاهبرای خود خود او ساخته شده بودند. در محل کار گاه تشویق شد و حتی گاه مورد توهین قرارگرفت. ابن مشغله از آدم های خوب و بدی می گوید که در محل کار دیده است. آدم هایی کهخدمت به مردم و کسب روزی حلال بزرگ ترین دغدغه شان بود و درمقابل، افرادی که ترفیعمقام و پولی به جیب زدن با هزار دوز و کلک، بدون خدمتی واقعی به خلق، بزرگترین دلمشغولیشان بود.

 خواندن این کتاب به چه کسانی توصیه می شود؟

اگر بیکاریدو در تلاش برای یافتن شغلی هستید، اگر شاغلید اما از آن راضی نیستید و جرات رها کردنشرا ندارید، اگر آن قدر جسورید که به فکر تغییر شغل فعلیتان هستید چون آن چیزی نیستکه می خواهید و حتی اگر در سنی هستید که همه ی این روزها و انتخاب ها را از سر گذراندهاید و به نقطه‌ی ثابتی در زندگی حرفه‌ایتان رسیده‌اید  بدون شک با ابن مشغله همذات پنداری خواهید کرد،یا خاطرات شخصی تان از روزهای این چنین برایتان یادآوری می شود و یا تصویری از روزهایآینده برایتان تداعی می شود و حتی با روزهای بد آن دل نگران فرداها می‌شوید و با زبانطنز آن به اوضاع  می‌خندید.

سخن پایانیابن مشغله :

هیچ چیز بهتراز این نیست که نان بازوی خود را بخورید و دست نیاز به سوی بقیه دراز نکنید.

اگر با کمنمی سازید اعانه جمع نکنید و از کسی  کمک نخواهید،به پشتکار خود تکیه کنید.

پای باورهایتانبا هیچ کس سازش نکنید. نترسید از تنهایی و گرسنگی بعد از ترک محلی که در آن حق ناحقمی شود و خدمت به خلق و پیشرفت کشور دغدغه اش نیست، توهین می شنوید یا به شعورتان توهینمی شود. خدا بزرگ است و همیشه با شما… .

نگاهیبه کتاب علوم انسانی وبرنامه ریزی توسعه اثر دکتر رضا داوری اردکانی

علوم‌انسانی در هر فرهنگ وتمدنی در حکم معنا‌بخشی به زندگی و تعیین هدف‌ها برای افراد و بیان‌کننده راه‌هایلازم برای رسیدن به شمار می رود. اما این علوم انسانی خواه، ناخواه پدیده ای است که از دل مدرنیتهو تاریخ آن پدید آمده است. باید به این سخن باور داشت که علوم انسانی غربی به سادگی نمی‌تواند در جامعهاسلامی كاربرد داشته باشد، چرا كه جهان‌بینی اسلامی با جهان‌بینی غرب کاملا متضاداست.

 در رابطه با نوع نسبت ما ( مای مسلمان ایرانی) باجهان غرب، متفکران ایرانی در طول سده گذشته راه حل هایی ارائه داده اند. دسته اولچون تقی زاده و زاده حل شدن در فرهنگ غرب را تنها راه نجات می دانند. اما دردسته دوم عده ای چون سید قطب و برخی از سنت گرایان، راه سعادت را در دوری از فرهنگغرب می دانند و البته در طول سال های اخیر جریانی هم به راه افتاده که به امکانتعامل با غرب می اندیشد.

جالباینجاست که دکتر رضا داوری نه به صورت کامل جزو دسته دوم است و نه کاملا جزو تعاملکنندگان است. او راه کم رهرویی را در پیش گرفته که سوال گری را با تکیه بر سنت به پیشمی برد. او در کتاب علوم انسانی و برنامه ریزی توسعه بار دیگر گام در راه سوال ازفرهنگ ( اینجا علوم انسانی) می گذارد و می گوید: من هم چهل سال است که می‌اندیشم آیا علوم انسانیدیگری غیر از آن‌چه هست امکان دارد؟ باید به این امکان فکر کرد وگرنه، کسی که ازعلوم انسانی چیزی نمی‌داند چگونه علوم انسانی نو بسازد؟ هر علم جدیدی در دامن علمقدیم پدید می‌آید. اگر علوم انسانی باید متحول شود، این تحول در آثار دانشمنداناین علوم ظاهر می‌شود و این مهم را به عهده‌ اغیار نمی‌توان گذاشت.»

او که یکیاز پیشگامان تفکر پیرامون علوم انسانی و ملحقات آن اعم از تاریخ، فلسفه، دین و .است و در سال های پس از انقلاب به واسطه اتخاذ مواضعی در مخالفت با نظریه پردازانلیبرال و عموما متمایل به اصلاحات، همواره مورد طعن و توهین آن ها و نشریات شانقرار داشته و دارد، اما همه این توهین ها باعث نشده که توجه اهل فن و علاقه مندانبه نظریه پردازی در حوزه علوم انسانی به وی کم رنگ شود. و این برخوردها و فروکاستنها، منجر به فروکاستن شانیت علمی دکتر داوری هم نشده است. دکتر داوری در تمامی اینسال ها، با انرژی وصف ناشدنی کتاب نوشته، ترجمه کرده و حول و هوش کار خود گام هاییمثبت برداشته است. یکی از کارهای به نسبت مهم دکتر داوری در چند سال اخیر کتاب علومانسانی و برنامه ریزی توسعه» است. دکتر رضا داوری اردکانی در کتاب علوم انسانی وبرنامه ریزی توسعه، پای پرسشی مهم را به میان می کشد: آیا علوم انسانی غیر از آنچهکه تا کنون هست (علم غربی) امکان تحقق دیگری هم دارد؟

ایناندیشمند معاصر در کتاب خود به این نکته اشاره می کند که علوم اجتماعی و انسانیکوشش هایی برای رفع بحران های مدرنیته بوده اند. اما می‌افزاید: جهان جدید و مدرن، باز كماكانایدئولوژیك باقی مانده، چراكه از نظم و شیوه‌ای از زندگی سخن گفته كه آن را یگانهنظمی انگاشته كه متضمن آزادی و عدالت در تاریخ بشر است و بنابر چنین چیزی چگونه می‌تواندایدئولوژیك نباشد.

از نظر داوری علوم اجتماعیو انسانی را نمی‌توان با صدور بخشنامه و دستورالعمل اداری و به‌طور كلی با اتخاذتدابیر علمی دگرگون كرد و نمی‌توان آن را به هر راهی برد. وی كه این علوم و رجوعبه آن ها را شرط توسعه می‌داند، تاكید می‌كند كه این سخن وی به معنای دفاع از علومانسانی و اجتماعی موجود و حتی دفاع از برنامه‌های توسعه نیست بلكه اثبات این نكتهاست كه اگر توسعه می‌خواهیم، ناگزیر باید به علوم‌انسانی رجوع كنیم.

داوری بر این باور است كهعلم نه همچون امری نهایی ـ كه عالمان می‌دانند در نهایت چگونه محقق می‌شود- بلكههمچون فرآیندی است كه نمی‌توان گفت راه به كجا خواهد برد. باید قدم در راه گذاشت وپرسش‌ها را كاوید و پیش رفت و مفری جز این در کار نیست.

گرفتار در برزخ عامه پسندی و عوام گرایی

طرحی کلی از رمان

سنجاق سینه» راوی زندگی زنی است که می‌خواهد بعد از مرگ همسرش زندگیو تجارب جدیدی را آغاز کند. خانواده‌اش از او می‌خواهند ازدواج کند، اما او می‌خواهدمعنای واقعی عشق را تجربه کند. رمان از سفر این زن به جنوب آغاز می‌شود و به بازگشتاو به شهر خودش می‌ رسد. در طول این جریان فلاش ‌بک‌های کوتاهی هم به زندگی گذشته تفاق می‌افتد. قهرمان داستان در بوشهر با زنی آشنا می ‌شود که به او یک سنجاق سینهمی‌دهد و می‌ گوید این یک سنجاق سینه معمولی نیست. بعد از آن ماجراهایی برای زن رخمی‌ دهد که خواننده احساس می‌کند واقعا این یک سنجاق سینه معمولی نیست. در نهایت خوانندهبا توجه به تفکرات خود باید نتیجه بگیرد که ما آدم‌ها هستیم که نیروهایی در درون داریمیا شیئی از بیرون به ما نیرو می‌دهد. موضوع کلی این رمان دنیای نه است و زنی کهتلاش می‌ کند زن باشد و آن‌ چه خود می‌خواهد، بشود. با این حال مخاطب این رمانصرفا ن و دختران جامعه ما نیستند و آقایان نیز می توانند به تبع احساساتی کهدارند از خواندن این رمان لذت ببرند.

نظریه نقد

 یکی از معضلاتی که همواره در بحث نقد آثار ادبی -به ویژه ادبیات داستانی یا به تعبیر غربی آنfICTION  - همواره باآن روبه رو هستیم، عدم درک و شناخت کافی منتقدان و نویسندگان از دو مفهوم کاملامتمایز و جداگانه در مطالعات و سبک های نوشتاری ادبیات داستانی است. این دو مفهومشامل "ادبیات یا داستان های عامه پسند" و "سبک نوشتار یا داستانهای عوام گرا" است.

عامهپسندی و عوام گرا بودن علی رغم تشابه ظاهری و لفظی، به لحاظ معنایی تفاوت ها و حتیتقابل های بسیاری با یکدیگر دارند.

چنان کهعامه پسندی ویژگی در خور ستایش بسیاری از آثار درجه یک ادبی جهان است به عنوانمثال تمام شاهکارهای "داستایفسکی" نویسنده برجسته روس از این امتیازبرجسته برخوردار است و همین گونه است آثار بزرگانی چون کافکا، دیکنز، زولا، دنبراون، چخوف و. . عامه پسندی منافی شان روشنفکرانه یک اثر ادبی نیست چنان کهداستایفسکی و سایر نویسندگان فوق در غالب همان آثار عامه پسند خود، درجه یک ترینتزهای روشنفکرانه را گنجانده اند و در عین حال به گونه داستان خود را روایت
میکنند که از یک نوجوان دبیرستانی و خانم خانه دار تا یک استاد دانشگاه و رهبر ینیز از خواندن آن لذت می برد.

اما نقطهمقابل عامه پسند بودن، عوام گرا بودن است که بیرون از دنیای ادبیات، بیشتر نوعیسبک نوشتاری است تا سبکی ادبی ولو این سبک یک شیوه نازل نوشتاری باشد.

عوام گرانویس می کوشد تا با گنجاندن روابط علی و معلولی غلو شده، احساسات نمایی به دور ازمنطق، حوادث بی انسجام در عوض متنوع و. ضعف تسلط خود بر عناصر داستان را جبرانکند و صرفا در پی جذب مخاطبانی با سطح پایین سواد و از آن مهم تر ذوق ادبی باشد.

اثر عوامگرا هیچ گونه ای دغدغه ای چه از نوع فرم و چه از نوع محتوا ندارد و صرفا در پی جذبمخاطب و چاپ بعدی کتاب است. آثار ذبیح الله منصوری، م مودب پور، جزایری دوما و .از جمله اثاری هستند که در این سبک نوشته شده اند.

نقد رمان پروانه زاغ زیان

در اینبین رمان "سنجاق سینه" اثر پروانه زاغ زیان در برزخ میان این دو سبک بهدام افتاده است. چنان که گاه رنگ عوام گرایی می گیرد به ویژه آن جا که پای ازدواجلعیا – شخصیت اول داستان- و عشق او به همسرش و ماجرای شیمیایی شدناو و بی خبری لعیا از آن و. به میان است که نویسنده از یک المان تکراری و درجهچند  استفاده می کند که کلیشه غالب رمانهای عوام گرا است.

اما پایانکتاب و شخصیت پردازی آن به ویژه شخصیت های زن اثر و در راس همه آنها شخصیت خوبتوصیف شده و طبیعی "خانم سامانی"- بعضا تداعی گر یک رمان چهارچوب دار بایک رویکرد عامه پسندانه حرفه ای است که با دغدغه های جدی و درخور تاملی با مسائلبرخورد می کند.

در رابطهبا مواردی که رمان زاغ زیان به سمت سبک نوشتاری عوام گرا سوق می کند می تواند باذکر نمونه های متعددی بیشتر بحث کرد اما به نظر می رسد که آنچه که در این بین خالقرمان سنجاق سینه را به این اشتباه سوق داده نه تعمد که کم تجربگی وی باشد، چه اینکه نویسنده اولین رمان خود را می نویسد و نباید در همین اولین رمان از وی توقعشاهکاری سترگ داشت.

اما موضوعدیگری که ذکر آن در رابطه با نقد این کتاب در خور تامل است اسرار نویسنده بر توصیفهای ریز و انتزاعی است که فی نفسه نه تنها عیبی ندارد بلکه بعضا در مواردی نیزروال خوانش داستان را بسیار شیرین و دلچسب نموده است. مثلاً آنجا که می گوید:

- سکوتموج برمی داشت و جلو می آمد

- ازخیابان خلوت گذشت و از کنار مورت های درهم و شلوغ پا گذاشت به باغ خیالاتش

- اتاقنیمه تاریک در قاب چشمانش جان گرفت

- اشیاحالا در نظرش فلاکت زده و خوار می آمدند، اشیایی منفور و بی صدا

- این جابوی نم بیشتر حس می شد و سکوت بی وقفه موج می خورد و جلو می آمد

نوعیشعروارگی را در داستان به تصویر می کشد که از جمله نقاط قوت و جنبه های مثبت رمانسنجاق سینه است. چه بهتر بود این شعروارگی داستان تبدیل به سبک نویسندگی زاغ زیانمی شد تا جامعه ادبی بار دیگر شاهد یک بیژن نجدی دیگری باشد که سرآمد این گونهنوشتن است البته به شرطی که تاثیر و نه تقلید از نجدی باشد.

باری اینشیوه در بعضی از موارد نیز داستان را لوس و احساسات زده می کند و باعث می شود تانویسنده فراموش کند که اصولا داستان گذشته از وصف به عناصری چون گفت و گو، شخصیت،زمینه و. نیز نیاز دارد و هرگز نباید هیچ کدام از عناصر داستان به نحو اغراق شدهای تحت الشعاع دیگر عناصر داستان قرار بگیرد.

تاکیدنویسنده بر توصیف همه اشیا و اتفاقات و حتی فکرهای و رویدادهای انتزاعی، واقعا کسلکننده و رومانتیک زده است تا حدی که حتی در موارد متعددی ادامه خوانش را برایخواننده تبدیل به عملی ملالت بار می کند.

در نهایتباید گفت که رمان سنجاق سینه گرچه دنیای پیچیده ن را درون مایه خود قرار دادهبا این حال اثری بی ادعا و ساده است و لطف رمان نیز به همین ویژگی آن است که شعارینمی دهد و تز صادری نمی کند و صرف نظر از این که تا چه حد موفق است در درجه اول بهداستان می پردازد و حقی که مخاطب بر داستان و نویسنده دارد را به طور کامل ادا میکند بنابراین رمان سنجاق سینه علیرغم گمنامی نویسنده و پاره ای از معایب رمانیاستاندارد و موفق است.

حالا که چندسالی است از مدیریتعلیرضا مختارپور -یکی از مدیران فرهنگی نظام جمهوری اسلامی- بر نهاد کتابخانه های عمومیمی گذرد، به قطع و یقین می توان نحوه عملکرد و کارکرد جناب مختارپور و مجموعه مدیرانشرا تحت عنوان آرمان گرایی و واقع بینی» جمع بندی کرد.

دبیر کل نهاد کتابخانه هایعمومی کشور، البته ید طولائی در حوزه کتاب داشته و از همه مهم تر این کتابخوان حرفهای، سال ها مدیر انتشارات انقلاب اسلامی وابسته به دفتر حفظ و نشر آثار رهبر انقلابنیز بوده است. این چهره مورد اعتماد مقام معظم رهبری در عرصه فرهنگ، در مدت صدارت برکتابخانه های عمومی توانسته با اقدامات، ابتکارات، سخنرانی ها و ابلاغ آیین نامه هاو بخش نامه های اداری در این دستگاه فرهنگی، نهاد را به شرایط دورخیز در جهت نیل بهاوج قرار دهد. شرح اقدامات این چهره برجسته جبهه فرهنگی انقلاب، از ابعادی می تواندبه عنوان الگویی از توجه توامان به آرمان گرایی و واقع بینی، مورد توجه و بررسی قرارگیرد.

-نهاد کتابخانه ها به عنوان نهادی که با کارویژهرسیدگی به امور حدود سه هزار و دویست کتابخانه عمومی در عرصه فرهنگ کشور نقش آفرینیمی کند، از سال های پیش با توجه به رویکرد دولت نهم و دهم، علاوه بر اداره کتابخانهها، نگاهی توامان انقلابی و مذهبی نیز به ترویج کتاب و کتابخوانی داشته است.

نوع عملکرد علیرضا مختارپوراز همان آغاز با راه اندازی سامانه ارتباطی نامه نگاری به دبیرکل (شخص دبیرکل هنوزهم، هر روزه تمامی نامه های الکترونیکی کتابداران و پرسنل را رصد می کند) و هم چنینبیان صریح و صادقانه اتفاقات ریز و دشت نهاد در یادداشت های هفتگی دبیرکل، نشان ازعزم جدی برای تعامل درست و درمان، با نیروی انسانی کتابخانه ها داشت.

این گونه شد که کتابداران وپرسنل نهاد با مدیری مذهبی و معتقد به نظام جمهوری اسلامی روبرو شدند که از هر گونهفخر فروشی به زیردستان و برج عاج نشینی بری است. کتابداران، مختارپور را مسوولی صادق،کوشا، و دلسوز دیدند که به شخصیت و شان آن ها به عنوان نیروهای تحصیلکرده این جامعهاحترام می گذارد، کتابداری را نه صرفا کاری حاشیه ای و کم اهمیت، بلکه در جایگاه مهمو موسع، مشاور امین می نشاند و از همه مهم تر، تلاشش را برای حل مشکلات معیشتی نیرویانسانی به کار بسته و می بندد.

دیگر خردمندی دبیر کل نهادکتابخانه را در نحوه چینش مدیران و مشاوران نهاد نیز می توان سراغ گرفت. استفاده تواماناز نیروهای جوان، مذهبی و البته امتحان پس داده با مجموعه ای از مشاوران و مدیران کاربلد،متخصص و با تجربه نشان داد؛ وی گام در راهی گذاشته که به خوبی تمام ابعادش را می شناسدو برای ایجاد تعادل و تعالی در این سیستم فرهنگی، رویه درست و امتحان پس داده ای رابرگزیده است.

مختارپور اعتقاد کامل به ترویجفرهنگ مطالعه و کتابخوانی مطابق فرمایشات مقام معظم رهبری را با عقلانیت، اعتدال،توجه به نظرات متخصصین، بها دادن به جوانان پرتوان و م پذیری از کهنه کاران و پرهیزاز آمارسازی و ارائه تحلیل های واقعی از کمبودها و چالش های مطالعه در کشور»، به منعصهظهور رسانده است.

-دبیرکل نهاد در این مدت با برقراری انضباطمالی، دوری از ریخت و پاش های غیرضرور با توجه به وضعیت وخیم بودجه دستگاه های فرهنگی،علاوه بر اقدامات موثر در جهت وصول نیم درصد سهم کتابخانه ها از محل درآمد شهرداریها، تا سرحد توان در جهت بهبود وضعیت پرداختی پرسنل اهتمام داشته و به شعار تلاش برایبهبود وضع معیشتی پرسنل»، جامه عمل پوشانده است.و صادقانه همه چالش ها و مصائب بروکراتیک و قانونی نهاد در ساختار فرهنگی کشور رابه صورت شفاف و متقن پیش چشم کتابداران و نیروهای اداری قرار داده است.

مختارپور و مجموعه مدیران ویبا تکیه بر اصل شایسته سالاری، از نیروهایی کاربلد و توانمند نیز در مجموعه مدیراناستانی بهره برده اند که نظارات و ارزیابی مداوم و توامان بر عملکرد این مدیران، رشدو ارتقاء استانی کار ویژه های نهاد را در پی داشته است. هم چنین انتخاب مدیران کل ز داخل مجموعه کتابخانه هایی که بیشتر پرسنل را خانم ها تشکیل می دهند، توجه درستبه حقوق این قشر را نشان داد و سبب شد انگیزه و میل رشد و پیشرفت در داخل کتابخانهها، هر چه بیشتر فزونی یابد.

اما یکی از مهم ترین اقداماتنهاد در دوران تصدی علیرضا مختارپور را بتوان همان توجه ویژه و درست به کتابداران وتلاش در جهت ارتقاء شانیت شغلی این قشر دانست. مجموعه این تلاش ها در فواصل گوناگونآنچنان جواب داده است که شخص دبیرکل نه به عنوان یک رئیس و مدیر، بلکه پدر دلسوزی برایخانواده کتابخانه ها اطلاق می شوند. نمونه این رابطه عمیق و عاطفی را می توان از استقبالفراوان کتابداران و پرسنل با ارسال دلنوشته های محبت آمیز به دبیرکل نهاد، درک کرد.

در مدت دبیر کلی علیرضا مختارپور،رابطه وی با پرسنل همواره در جهت احترام به شخصیت آن ها تنظیم شده است. از جمله اثرگذاریجالب توجه نامه ها و ایمیل های کتابداران به دبیرکل در روند اداری نهاد و انتقال اهمیتتداوم این رابطه به مدیران کل استانی؛ همه و همه تلاش هایی است که نشان می دهد نهادخالصانه و بدون شعار و هیاهو به خدمت رسانی به فرهنگ این مرز و بوم مشغول است.

اقدامات علیرضا مختارپور درنهاد کتابخانه نشان دهنده رویه ای از عقلانیت و آرمان گرایی است که بی شک برای آنانیکه دل در گرو ارزش ها و آرمان های فرهنگی نظام دارند، امید آفرین و دلگرم کننده است.

حتی با آشنایی مختصر هم میتوان فهمید که علیرضا مختارپور به قطع و یقین فردی کاریزماتیک است. او بسیار خوب سخنمی گوید و تحلیل های درجه یکی از اوضاع مطالعه و کتاب نخوانی در کشور دارد. اما امتیازاصلی جناب مختارپور به اعتقاد نگارنده در این است که او از چشم تنگ ت به فرهنگنگاه نمی نگرد و فرهنگ را حیات خلوت کسب قدرت نمی داند و به فرهنگ به مثابه فرهنگ اعتقاددارد. در زمانه عسرت کتابخوانی و فرهنگ دوستی واقعی بین مدیران (حتی مدیران فرهنگی)،این گوهرِ گران قدر را باید قدر» دانست.

پ.ن: این یادداشت را نه بهعنوان یکی از اعضای مجموعه نهاد، بلکه به عنوان یک فعال حوزه کتاب نگاشته ام و سعیداشته ام واقع بینی، عقلانیت و اعتدال را در همین یادداشت نیز رعایت کنم، تا نظر شماچه باشد؟

 هزارتویِ زائرِ غریبِ روسی

ادبیات همواره یکی از راه‌های شناخت تاریخ و فرهنگ ملت‌ها بوده است و باتوجه به تاریخ پر فراز و نشیب کشور روسیه، نقش نویسندگان روس در شناسایی و فهم تاریخی، اجتماعی و فرهنگی این منطقه اهمیت به سزایی دارد. به واقع ادبیات روس برای مخاطبایرانی به دلیل بیان دغدغه‌های انسانی، دینی و ی حس همذات پنداری را ایجاد کردهاست و برای رمان خوان‌ها، به ویژه علاقه‌مندان رمان‌های خارجی، ادبیات روس جایگاه مهمیدارد. خوشبختانه تعداد قابل توجهی از کتب ادبا و نویسندگان برجسته روس برای مخاطب فارسیزبان ترجمه شده است. از جمله نویسندگانی چون گوگول»، لئون تالستوی»، فیودور داستایفسکی»،آنتوان چخوف»، ایوان تورگنیف»، ایوان گنچاروف»، میخائیل بولگاکف»، بوریس پاستارناک»،الکسی تولستوی»، الکساندر پوشکین»، میخائیل شولوخف» و. که برخی و یا بیشتر آثارشانبه همت چندین نسل از مترجمان متبحر و خوش سلیقه، به رویت مخاطب رسیده است.

ادبیات روس از دل تجربه‌های عمیق و جاودانه انسانی، اخلاقی و دینی (مسیحی)آمده است. از (آناکارنینا، جنگ و صلح، رستاخیز) لئون تالستوی»، (جنایت و مکافات، برادرانکارامازوف و ابله) فئودور داستایفسکی»، مادر» ماکسیم گورگی، (پدران و پسران و رودین)تورگنیف»، آبلوموف» گنچاروف، دکتر ژیواگو» پاستارناک، (گذر از رنج‌ها و پترکبیر)الکسی تولستوی، (نفوس مرده و تاراس بولبا) گوگول، قهرمان دوران ما» لرمانتف، دخترسروان» پوشکین، دن آرام» شولوخوف و. هر کدام بیانگر جهان بینی‌ها و ارتباط‌های انسانیو سرشت زندگانی مردم روس در کشاکش تحولات فراوان ی و اجتماعی ( دوران حکومت تزارهاو سپس تحولات انقلاب کمونیستی 1917) بوده است.

یکی از نویسندگان روس که در کشور ما از شهرت کمتری نسبت به دیگران برخورداراست، نیکالای لسکوف میباشد که به نقل قول اهل فن در ادبیات روس، به همراه داستایفسکیو تولستوی یکی از سه ضلع ادبیات روس در قرن نوزهم بوده است. ( حمیدرضا آتش برآب، برنامهتلویزیونی کتاب باز) هم چنین مایه تعجب نیست که، ماکسیم گورکی» شهیر لسکوف را استادزبان روسی خوانده و در جایی هم گفته است که لسکوف، خود آن زائر افسون شده و شوریده‌یزندگی و سخن است. (صفحه 12)

نیکالای لسکوف» در چهارم فوریه سال 31، در خانواده‌ای متوسط در یکی ازروستاهای روسیه متولد شد. پدرش کارمند دادگستری بود. او به مدت پنج سال در مدرسه‌‌یمتوسطه تحصیل می‌کند اما با مرگ پدر و آتش‌سوزی‌هایی که دارایی‌های خانوادگی‌شان رااز بین می‌‌برد، بخت ادامه‌ی تحصیل را از دست می‌دهد؛ او بعدها وقتی ابتدا به عنوانکارمند دبیرخانه بخش جنایی و سپس معاون بخش بازرسی کیف» مشغول به کار می‌شود، تحصیلاتشرا به اتمام می‌رساند. والتر بنیامین» فیلسوف و نظریه پرداز برجسته آلمانی درباره‌یلسکوف می‌گوید:لسکوف هم با مکان‌ها و هم با زمان‌های دور آشنا و مانوس بود. او عضوکلیسای ارتدوکس یونانی و فردی با علایق اصیل دینی بود، اما در خصومت خود با بوروکراسیکلیسایی هم به همین اندازه صادق بود ». از جمله آثار او می‌توان به هنرمند چهره پرداز»و زائر افسون شده» و لیدی مکبث» نام برد که به غیر کتاب آخری، مابقی با ترجمه هایدرخشانی توسط دکتر حمیدرضا آتش بر آب» به فارسی ترجمه شده است.

زائر افسون شده» از برجسته‌ترین آثار لسکوف است. او در این اثر نیم قرنسال از زندگی ایوان سیوریانیچ فیلیاگین» را روایت می‌کند. مردی که به مانند شهرزادقصه‌گو در هنگامه یک سفر دریایی، به مانند نقال متبحری، سرگذشت به واقع عجیب خود راآمیخته به باورهای عمیق مسیحی و عرفانی و در قالبی از سحر و جادو و خرق عادت پیچیدهشده، روایت می‌کند. اینکه چگونه به عنوان یک زائر و مسافر آواره، سال‌های سال پیشکاریارباب‌ها و زورمندان را بر عهده داشته و تسلط فراوانی بر تربیت و رام کردن اسب‌هایوحشی داشته است. نوع خاص قصه گویی لسکوف در این کتاب شباهت تامی با نوع قصه گویی‌هایعرفانی ادبیات فارسی -چه در قالب نظم و چه قالب نثر- دارد. به مانند حکایت‌هایی کهعمدتا از پهلوانی‌ها، بزرگ منشی‌ها و از خودگذشتگی‌های عرفان و اولیاء تصوف و عرفانداد سخن گفته می‌شود. لسکوف در زائر افسون شده» شما را وارد دالانی از قصه‌ها و عجایبمختلفی می‌کند که ممکن است از نظرگاه مخاطب رمان مدرن چندان قابل قبول نباشد، زیرانویسنده کاملا در پی رعایت نعل به نعل ساختار رمان و علت و معلول و نقاط عطف و .نیست. هدف از قصه‌گویی علاوه بر سرگرم کردن خواننده و ایجاد کشش و بیدار کردن حس کنجکاوی‌او، ترویج اصول انسانی و برابری و برادری و عدالت اجتماعی است. نویسنده به مانند یکحکیم و عارف، ایوان فلیاگین را مرحله به مرحله به عنوان یک فرد بدون شناسنامه و آوارهدر محیط‌هایی قرار می‌دهد که در تمام عمر در مرز هلاکت قرار دارد. او در گستره‌ی میهنو تاریخ، افسون شده‌ی طلسم‌هایی است که از هر سو او را به سوی خود می‌کشانند؛ اعم ازطلسم زیبایی، چون بهار زیبا، اسب زیبا، ترانه‌ی روسی و جمال و کمال خلقت زن که در تمامعمر ایوان را مورد امتحان قرار می‌دهد. به طور مثال شخصیت اول داستان سال‌های طولانیرا در بهاری زیبا، میان قوم تاتار می‌گذراند. این آسیایی‌ها در برابر اعزام مبلغانمسیحی روس به منطقه خود برای تغییر دین از اسلام به مسیحیت بی تفاوت هستند و در بسیاریمواقع به نیت کسب سکه و طلا، مبلغان را سر به نیست می‌کنند. لسکوف جایی در کتاب خود،تحلیلی از تفاوت‌های درک مذهب ارائه می‌دهد: آسیایی‌ها را بایستی به وسیله‌ی هراسبه سوی دین هدایت کرد تا از شدت ترس به لرزه درآیند، در حالی که این ها {مبلغان مسیحی}برایشان خداوند رئوف را تبلیغ می‌کنند. این حرف‌ها در برخورد اول اصلا بی فایده است،چرا که یک فرد آسیایی تا تهدیدی در کار نباشد به هیچ وجه به خدای رئوف اعتنایی نمی‌کندو مبلغ‌ها را می‌کشد» (صفحه 107) هر چند عدم تفکیک آسیایی‌ها موجب شده این تحلیل چنداندقیق و منطقی به نظر نرسد، اما به هر روی نشان دهنده تفحص لسکوف در امور دینی است.

به روایت مترجم کتاب، لسکوف دارای زبانی سنگین و خاص است و تلاش برای واژهسازی‌های روسی در کارش هویداست که حتی درک آن را برای مخاطب روس نیز سخت می‌کند. لسکوفبر این باور است که به دلیل تجربیات و سفرهای فراوان، طبقات اجتماعی و به خصوص عوامجامعه روس را به خوبی می‌شناسد و از شیوه بیان روایات سنتی و نقل گفتاری می‌کند. خودلسکوف درباره‌ی زبان شخصیت‌هایش می‌گوید:در داستان‌های من، کشیش‌ها به سبکِ ون،هیچ‌انگاران با زبان نیهیلیست‌ها، دهقانان با گویش دهاتی خود، نوکیسه‌ها و دلقک‌هابا ادا و اصول جماعت خود، خرده‌بورژوها به سبک خاص خود، و نجیب‌زادگان با لحن و تلفظویژه‌ی خود.همه‌ی این‌ها برای من به زبان خاص خودشان حرف می‌زنند نه به زبان ادیبان».(صفحه 7). کار ترجمه کتاب الحق و الانصاف به بهترین شکل ممکن صورت گرفته است و مترجمبا دقت فراوان و ارجاعات فراوان در ارائه دو تفسیر خواندنی به ویژه درج مقاله قصهگو: بازتاب‌هایی در آثار نیکالای لسکوف» توسط والتر بنیامین، تلاش وافر و درخشانی درشناسایی جهان داشته است. خواندن این رمان- حکایت جذاب و سرشار از سحر و جادو و افسانهو از خودگذاشتگی و رنج و ایثار و اخلاق و. تجربه بسیار جذابی است که مخاطب را بابُعد دیگری از ادبیات غنی روس آشنا خواهد کرد.

مشخصات: زائر افسون شده، نیکالای لسکوف، ترجمه حمیدرضا آتش بر آب، نشر ماهی،چاپ دوم، 1384، 286 ص

به همت اداره کل کتابخانههای عمومی قزوین و با حضور نویسنده؛

کتاب کاش برگردی » به صورتمجازی رونمایی شد

آیین رونمایی مجازی از کتابکاش برگردی» نوشته رسول ملاحسنی با حضور نویسنده اثر ؛ فاطمه محمدبیگی، مدیر کل کتابخانههای عمومی و محسن جلیلوند، کارشناس منابع اداره کل برگزار شد.

این کتاب فرازهایی از زندگی شهیدزکریا شیری ( شهید مدافع حرم )  را از زبانمادر شهید روایت می کند، شهید شیری از همرزمان شهید حمید سیاهکالی بود که همراه ایشانو در یک شب به شهادت می رسند. از این شهید دو فرزند به نام های فاطمه و محمدصدرا بهیادگار مانده است. کتاب کاش برگردی » به روایت ننه رقیه» مادر این شهید از تولدتا ماجراهای بعد از شهادت را روایت می کند

نویسنده این کتاب که قبلا باکتاب یادت باشد» نگاهی عاشقانه به زندگی مدافعان حرم داشته است، این بار در کتابکاش برگردی» در نگاهی تازه، داستان زندگی شهید زکریای شیری مدافع حرم را از زبان مادرشهید به روایت می نشیند و در صفحات مختلف نکات تربیتی یک زندگی ساده را با روایتی داستانیو جذاب تقدیم خوانندگان می کند.

به مناسبت بزرگداشت صائبتبریزی؛

سیری در جهانِ شعری شاعر خیال اندیش

صائب تبریزی از مشهورترین شاعران عهد صفویه است كه تاریختولدش مشخص نیست، محل تولد او را بعضی در تبریز و بسیاری در اصفهان دانسته اند. اینشاعر در 1034 هـجری قمری از اصفهان عازم هندوستان شد و به هرات و كابل رفت. وی پس ازچند سال به ایران بازگشت و در اصفهان اقامت گزید و تنها گاهی به شهرهایی همچون قزوین،اردبیل، تبریز و یزد سفر كرد.

صائب بزرگترین شاعر قرن یازدهم هجری و سرآمد شاعران سبکهندی است. زیباترین و بدیع ترین تصاویر ذهنی شگفت انگیز، با استفاده از عالم مجاوردر شیوه او به نمایش در آمده و شعرش پر است از مضامین دقیق و افکار باریک و خیال‌هایلطیف.

‏‏وی شاعری کثیرالشعر بود، تعداد اشعار صائب را از شصتهزار تا صد و بیست هزار بیت گفته‏اند‏.‏ آثار صائب جز سه چهار هزار بیت قصیده و یکمثنوی کوتاه و ناقص به نام قندهارنامه و دو سه قطعه، همگی غزل است‏.‏ دیوان شامل کلیاتغزل های صائب تبریزی است‏.‏

مسلمان بودن صائب و اعتقادات اسلامی او و نیز تاثیرپذیریشعر او از قرآن و بررسی توصیفات معاد و قیامت در دیوان صائب، میزان تاثیرپذیری شاعررا از بخشی از آیات قرآن، که آیات قیامت است، نشان دهد. این شاعر هم چنین به دنیایعرفان نیز وارد و با بزرگانی همچون عطار، سنایی، مولوی، حافظ و سعدی همگام شد و هموارهتلاش كرد تا حقیقت شگرف زیبایی جهان آفرینش را كه در نتیجه كشف و شهود بدان دست پیداكرده بود، جلوه گر و باورپذیر سازد.

دیوان صائب تبریزی از جمله آثاری است که با خلق مضامینتازه و کاربرد تصاویر شاعرانه، عقاید، اندیشه­ها و فرهنگحاکم بر عصر صفویه را به روشنی منعکس می‌کند. این بازتاب که متاثر از روزگار شاعر،باورها و آرزوهای وی است، مباحثی چون جامعه­شناسی، روانشناسی،اصول اعتقادی و حتی مسائل فلسفی را مطرح می‌نماید.

در پایان یکی از اشعار این شاعر بزرگ تاریخ ادبیات مارا به عنوان نمونه ملاحظه می‌کنید:

ای دفترحسن ترا، فهرست خط و خال‌ها

تفصیل‌هاپنهان شده، در پرده اجمال‌ها

پیشانی عفوترا، پرچین نسازد جرم ما

آیینه کیبرهم خورد، از زشتی تمثال‌ها؟

با عقل گشتمهمسفر، یک کوچه راه از بی‌کسی

شد ریشهریشه دامنم، از خار استدلال‌ها

هر شب کواکبکم کنند، از روزی ما پاره‌ای

هر روز گرددتنگتر، سوراخ این غربال‌ها

حیران اطوارخودم، درمانده کار خودم

هر لحظهدارم نیتی، چون قرعه رمال‌ها

هر چند صائبمی‌روم، سامان نومیدی کنم

در راستای آشنایی با کتب بومی و استان شناسی قزوین؛

معرفیکتاب قزوین در عصر قاجار

نام کتاب: قزویندر عصر قاجار

نویسنده: دکتر تهماسب طالبی

ناشر: هدی، تهران 1397

درباره کتاب: قزوین در عصرقاجار ( چاپ اول ) نوشته یکیاز اساتید و قزوین پژوهان معاصر استان قزوین است.دکتر تهماسب طالبی فارغ التحصیل دکترای تخصصی رشته تاریخ از واحدعلوم و تحقیقات دانشگاه آزاد اسلامی است و تحقیقات و آثار دامنه داری در ارتباط باتاریخ معاصر قزوین انجام داده است. وی در سال 94، در کتاب قزوین پایتخت صفویان،به سراغ رخدادهای زمان صفویه رفته و توانست کتابی موفق در چهارچوب استانداردهایاستانی ارائه بدهد.

در مقدمهکتاب، نویسنده ضمن بیان موقعیت جغرافیایی، شرایط قزوین پس از دوران صفویه را حرکتاز زوال به سمت رشد می داند. شاهراهی بودن قزوین در زمان حدودا نیمقرنی قاجار، موجب توجه حکام به قزوین به عنوان شهر مهم مواصلاتی و در نتیجه ساختمهمان خانه ها و کاروانسراها شده است. از طرفی قزوین به تبع شرایط کشور که در ایندوران تحت نفوذ روسیه و انگلستان قرار داشت؛ دچار آسیب هایی از ناحیه مانگردید. وی هم چنین مزیت قزوین را در این دوره علاوه بر نقطه اتصال سه راه رشت بهتهران، تبریز به تهران و قم به تهران، در وجود تاکستان های شهر و پارچه بافی میداند. نویسنده از طرفی نگاهی از سر تامل به حکام و والیان قزوین دارد و آن ها رادر ساختار نظام قاجاری بررسی می کند، که بیش از هر موضوع به دنبال باج و خراج ازمردم و ارائه به حکومت مرکزی بودند، هر چند استثناهایی چون سالار اکرم نیز وجودداشته اند. اهمیت قزوین در نقش توسعه تجاری نیز موجب شد اولین جاده شوسه ایران درزمان ناصرالدین شاه به تهران و قزوین احداث شود. نویسنده در کتاب با ذکر تسلسلتاریخی آورده است: در انقلاب مشروطیت، قزوین با فرستادن نمایندگان خود وارد اینرویداد شد و پس از استبداد صغیر و بسته شدن مجلس و سپس بسته شدن بخشی از کودتایاسفند 1299 در گراند هتل، قزوین تحت تاثیر اوضاع بحرانی ت قرار گرفت.

هم چنین کتابفوق دارای 344 صفحه و 9 فصل به شرح زیر است: فصل ۱) وجه تسمیه و اوضاع طبیعی واقلیمی. فصل ۲) نظری مختصر بر حوادث قزوین در دوره اسلامی تا قاجار. فصل ۳) قزویندر دوره اول قاجاریه (از آقا محمدخان تا ناصر الدین شاه). فصل 4) اوضاع ی واجتماعی قزوین در دوره سلطنت قاجار (1264-1313)، فصل ۵) قزوین در عهد مظفرالدینشاه. فصل ۶) قزوین از مشروطه تا کودتای 1299 شمسی. فصل ۷) حکمرانان قزوین ازمشروطیت تا کودتای 1299  .فصل ۸) قزوین ازکودتای 1299 تا سلطنت رضا شاه.  فصل ۹) روندتحولات اجتماعی و فرهنگی قزوین در عصر قاجاریه و در پایان منابع و ماخد پژوهش.

بررسی محتوایی: از جهتمحتوایی کتاب فوق یکی از کتب حوزه تاریخی (قزوین شناسانه) نویسنده است. نویسندهعلاوه بر شرح وقایع و بررسی اوضاع قزوین در دوره حکمرانی شاهان قاجار و حاکمانمنصوب در مقاطع مختلف دوره قاجاره با استفاده از منابع دست اول و دسته دوم، روایتیقابل قبول از دوران فوق به دست دهد. پیگیری های علمی و مداوم نویسنده در بررسی کتبگوناگون با موضوع قزوین موجب شده است علی رغم وجود برخی انتقادات از جمله نداشتنطرح مسئله و نبود جهت گیری خاص از همان رویدادها (فرضیه علمی)، کتاب در روایتاوضاع قزوین در دوره قاجار از نظر تاریخی نمره قبولی کسب کند. در شرایط موجود کهبا فقر کتب جدید در حوزه قزوین شناسانه روبرو هستیم، کتاب فوق تلاشی ارزنده ودرخور برای استان می باشد.

کتاب فوق با توجهبه جایگاه علمی و تاریخی مناسب، علاوه بر مخاطب عام؛ کتاب مرجعی برای استفادهپژوهشگران و محققان خواهد بود.

معرفی کتاب (سیر مطالعاتی)در حوزه حجاب و عفاف

در و صدف؛ نویسنده: محمد شجاعی؛ ناشر: محیی

کتابی است زیبا و جامع در مورد عفاف و حجاب که در موردموضوعاتی چون دیدگاه‌ها در مورد حجاب، ریشه‌های پیدایش فرهنگ بی حجابی در جهان،تهاجم فرهنگی،آثار و فوائد حجاب، نقش نگاه و سایر حواس در شکل گیری تفکرات و ایجادانحرافات و . بحث می کند.

حریم ریحانه؛ نویسنده گان: نعیمه اسلاملو و دیگران.ناشر: تلاوت آرامش

این کتاب دائره المعارف پوشش و عفاف کشور است که نگاهیجامع (درون دینی و برون دینی )به موضوع پوشش و عفاف دارد.و شامل مطالبی چون: تاریخچهپوشش و عفاف در کشورهای جهان و ایران؛ حجاب در کلام بزرگان و شعر فارسی؛ حجاب درقرآن و احادیث؛ بررسی شبهات حجاب؛ اثرات عفاف و حجاب از نگاه علم و همراه باتصاویر ناب و زیبا می باشد.

برای ریحانه؛ نویسنده: محمود اکبری؛ ناشر:گلستان ادب

کتابی است که مطالب متنوع و بسیاری در مورد عفاف و حجابدر آن مطرح می شود و خواننده جواب بسیاری از سوال‌های خود را در آن می یابد. ازنکاتی که باعث جذاب‌تر شدن کتاب می شود آوردن داستانهای جالب و شنیدنی برای نسلجوان در مورد عفاف و حجاب می باشد.

زن در اسلام و شبهاتی پیرامون آن؛ مصطفی عبدالحی، مترجم:محمود ابراهیمی، نشر احسان

حقیقت این است که دنیای غرب، در پوشش جنگهای صلیبی، حملاتو یورشهای وحشیانه ای به سرزمین اسلام نموده و این حملات بی رحمانه با هدف های متعددیصورت گرفته است، که علاوه بر هدف‌های دینی و ی و اقتصادی، انتقام از خود اسلامو تلاش برای منحرف کردن مسلمانان از دینشان، مهم ترین هدف بوده است. بی گمان در موردمساله زن و حقوقشان در اسلام، از جهات مختلف، بحث و بررسی و نقد نشده و پیوسته بهانه‌ایشده است تا بدخواهان و فریب خوردگان تبلیغات و فرهنگ غیر اسلامی، به اسلام بتازند تادیگران چنان پندارند که ن در فرهنگ اسلامی، مورد تبعیض و ظلم قرار گرفته اند. باتوجه به این که ن بیش از مردان، طبع لطیفی دارند، وسایل ارتباط جمعی و مطبوعاتیو فرهنگی خود را متوجه آنان می سازند و می کوشند آنان باور کنند که در اسلام و آدابو رسوم و احکام اسلامی اعم از پوشش و حجاب، از حقوق اساسی انسانی و مادی محرومند ومظلوم واقع شدند و تنها راه نجاتشان تقلید کورکورانه از فرهنگ غربی و ن غربی است.البته علما و دانشمندان مسلمان نیز در رد شبهاتی که بر اسلام وارد کرده اند، کتاب‌هایسودمندی نوشته اند که به زبان های مختلف تالیف و ترجمه شده است. که زن در اسلام و شبهاتیپیرامون آن یکی از آن‌هاست.

دخترانآفتاب، امیر حسین بانکی، انتشارات سروش

کتابداستانی دختران آفتاب» نوشته امیر حسین بانکی، محمد دانشگر و محمد رضا رضایتمند استو این سه نویسنده برای نگارش این کتاب از مشاورانی چون سید مهدی شجاعی، حجت الاسلامصادق‌زاده و استاد سیدابوالقاسم ژرفا بهره گرفته اند.

دخترانآفتاب» اگرچه روالی داستانی دارد، اما تحقیقی روان شناختی، جامعه شناختی، فرهنگی ودینی درباره ن است. دختران آفتاب خواسته است که زن و منزلت، شخصیت و هویت او رابشناساند؛ به خودش، به مَردَش، به جامعه اش و به تاریخ گذشته و سرنوشت آینده اش؛ همانگونه که هست و همان گونه که باید باشد.

اینکتاب تنها کتابی است که در زمینه حجاب و سبک زندگی نظر رهبر انقلاب را به خود جلب کردهاست و برای آن تقریظ نوشته اند. دختران آفتاب با سبک رمان گونه‌ی خود مناسب اقشار رمانخوان جامعه است. این کتاب توسط انتشارات سروش به چاپ رسیده است

کتابخاطرات سفیر، نیلوفر شادمهری، سوره مهر

کتابخاطرات سفیر» خاطرات خانم نیلوفر شادمهری و شامل بیان چالش‌هایی است که یک بانوی مسلمانبه عنوان دانشجوی ممتاز ایرانی در فرانسه با آن مواجه شده است. این زن به گونه‌ایشد سفیر اسلام در قلب‌کشور فرانسه. بانویی محجبه و‌ شاید کمی متفاوت از هم‌سالان وهمکلاسی‌های خود که برای تکمیل تحصیلاتش در رشته‌ی طراحی صنعتی، برای مدتی ایران رابه مقصد فرانسه ترک می‌کند و اینگونه خاطرات سفیر آغاز می‌شود.

کتابخاطرات سفیر» به روایت خانم نیلوفر شادمهری با نگارشی صمیمی و ساده، خواننده را بهخوابگاهی در پاریس می‌برد و او را با رویدادها، تجربه‌ها و خاطراتش شریک می‌کند.

خاطراتدختر مسلمانی که در کشور فرانسه، هرچند برای ادامه‌ی تحصیل در مقطع دکتری حضور دارداما سفیری شده است برای دفاع از حقیقت اسلام. مواجهه‌ی او با آدم‌های مختلف و اتفاقاتمتفاوت این خاطرات را جذاب‌تر می‌کند، از قبول نشدنش در بهترین دانشگاه فرانسه تنهابه دلیل حجابش و دست ندادن با سرشناس‌ترین اساتید مرد تا برگزاری دعای عهد در اتاقخوابگاه و خواندن دعای کمیل برای یک سلیم النفس».

اینکتاب در سال ۹۶ و با دو طرح جلد متفاوت منتشر شده است؛ یکبار توسط انتشارات کجاوه سخنسوره‌ی مهر در ابتدای سال ۹۶ و دیگری در پاییز ۹۶ توسط انتشارات سوره مهر.

در راستای آشنایی با آثار مولفان و نویسندگان استان قزوین؛

معرفیکتاب با خیال‌ها و بی خیال‌ها

نام کتاب: باخیال ها و بی خیال ها

نویسنده: حسن لطفی

ناشر: نشر ثالث، تهران1395

کتاب باخیال‌ها و بی‌خیال ها» اثر حسن لطفی»، نویسنده و سینماگر نام آشنای قزوینی است.نویسنده‌ای که 13 سال پیش (سال 1382)، مجموعه داستانی به نام روایت دوم» را بهوسیله انتشارات ققنوس» به چاپ رسانده بود که نخستین اثر چاپ شده‌اش، در زمینهداستان کوتاه به حساب می‌آید. همچنین لطفی نوشتن چند فیلمنامه و ساخت چند فیلمکوتاه را در کارنامه خود دارد و یکی از اساتید برجسته حوزه فرهنگ و هنر در استانقزوین به شمار می رود.

مجموعه داستان با خیال ها و بیخیال ها در اواخر سال 1395 توسط انتشارات ثالث منتشرشده است كه حاویهفده داستان با نام های "آب، باد، خاك، آتش – قطره عاشق،باچشم بسته، باغ فردوس، سوبامی، عاشق خجالتی، پیاده روی با یك لیوان چای سرد، تكه هایكیك تولد، الاغ های آقای نویسنده، آهوی رمیده از بند، باقلوای ترك، وسوسه حوا، مار،غریبه های دوست داشتنی، ظلمت، سی ان جی، سرچهارم " می باشد. در مقدمه کتاب، نویسندهدر متنی كه با تیتر رمز گشایی درصفحه ابتدایی كتاب نوشته شده است گفتم داستان هارا دو بخش می كنم. باخودم گفتم یك بخش برای داستان هایی كه لبریزاز خیال است. بخش دیگرخاص داستان هایی كه حضور تخیل در آن ها كمرنگ تر است. نشد نتوانستم. هرچه كردم نفهمیدمكدام داستان با خیال و كدام بی خیال است. شاید شما دانستید " این رمزگشایی وسوسهام كرد كه داستان های با خیال را با داستان های بی خیال تفكیك كنم البته آنچه كه دركنهباور من خواننده به عنوان خیال و درنقطه مقابل آن بی خیال تعریف می شود. با این معیاروقتی به مجموعه داستان نویسنده لطفی ورود می كنیم.كار مشكل می شود. اما داستان هایباخیال مجموعه را بیشتر دوست داشتم كه دراین یادداشت به واكاوی دو داستان با رویكردتحلیل محتوی می پردازم.»

از جنبه محتوایی، به طور کلی درون مایه داستان‌ها حول3 محور عشق، تنهایی انسان و تجربیات اجتماعی می‌چرخد که دستمایه تقریباً همیشگی داستان‌نویسانبوده‌‌اند. حسن لطفی، 17 داستان کوتاه با گرایش داستان مدرن نوشته که از نثری پاکیزه،ساختاری سینمایی و موضوعات متفاوت اجتماعی برخوردار است؛ توجه به فرم و تطابق فرم ومحتوا از ویژگی های این مجموعه به شمار می‌رود. صمیمیت داستان ها و تبحر نویسنده در ترسیمشخصیت ویژگی بزرگی برای کتاب با خیال ها و بی خیال ها» به شمار می رود. استفاده درستاز موقعیت های داستانی و قدرت نویسنده در انتقال مفاهیم و هم چنین نگاه متفاوت به داستانهایی با موضوع جنگ هم از نقاط قوت این اثر به شمار می رود.

معرفیکتاب به مناسبت سال‌روز شهادت حضرت امام جعفر صادق (ع)؛

کتاب: صفحاتیاز زندگانی امام جعفر صادق علیه السلام

تالیف: علامهمحمد حسین مظفر

ترجمه ونگارش: سیدابراهیم سیدعلوی

ناشر: موسسهنشر فرهنگ اسلامی

در این کتاب علامه محمدحسین مظفر» سعی بر آن داشته تاگوشه‌ای از حیاث پرثمر آن پیشوای بر حق و راستین را پیش چشمان خواننده قرار دهد.اما پیش از آن بهتر است بدانیم "علامه مظفر" که بوده و کتابمذکور از چه جهت فکری‌ای نگاشته شده است؟.

"آیت اله مظفر" یکی از علمای معاصر شیعه امامیه،تربیت شده در خاندانی از عالمان مشهور عراق است که علاوه بر فقه و اصول در ادبیات وتاریخ نیز مهارت داشته است. تالیف كتاب‏هاى المنطق»، اصول الفقه» و عقاید الامامیه»که نوشته خود علامه بوده، به‌سرعت جایگاه ویژه‌ای در دروس حوزوی یافته که تا امروزهم از متون درسى رایج در حوزه‏‌هاى علمیه شیعی محسوب مى‏‌شود. یکی از آثار معتبراین علامه گرانقدر، الإمام الصادق علیه‌السلام» است که با هدف تبیین شخصیتیکی از ائمه معصومین نگاشته شده و از کتب پایه‌ای برای شناخت شخصیت گران‌قدر امامجعفر صادق به شمار می‌رود. الإمام الصادق علیه‌السلام» کتابی جامع و مناسب در موضوعخود است و گزیده‌گویی، فصل‌بندی و دسته‌بندی مناسبی دارد. این کتاب را آقای سیدابراهیمسیدعلوی با قلمی شیوا به فارسی ترجمه کرده‌اند که در زیر به گزیده ای از محتوا وموضوعات آن اشاره می‌کنیم:

-همان طورکه در جریان هستید؛ حضرت امام جعفر صادق (ع) آموزگار بزرگ مذهب شیعه "دوازده امامی" محسوب می‌شوند.عموم احادیث شیعه در زمینه‌های موضوعی مختلف از این امام همام نقل شده و به همین دلیلمذهب حقه تشیع را به نام ایشان "مذهب جعفری" می‌نامند.فقه شیعه نیز عموما استوار بر روایات به‌جای مانده از حضرت جعفر صادق (ع) است.

در کتاب ودر فصل چرا و چگونه مکتب تشیع، جعفری نامیده شد؟»، نویسنده توضیح می‌دهد كه: حقیقت آن است که هیچ یک از امامان، در اظهار و آشکار ساختنآنچه که رسول اله (ص) نزد آنان به امانت نهاده بود، به اندازه امام صادق (ع) فرصتو موقعیت پیدا نکردند. این موقعیت به دلیل فرصت سی ساله امامت ایشان، قرار داشتندر عصر شکوفایی دانش، فقه، کلام و مناظره و آرامش و رفاه نسبی بنی‌هاشم به وقوعپیوسته است. در نتیجه، کثرت علوم و احادیث منتشر شده از جانب امام صادق، این نام‌گذاریرا سبب شده است. حضرت امام جعفر صادق (ع) در ضمن وصیت‌هایش به اصحاب خود چنینفرموده است: هر کدام از شما که تقوا و پرهیزگاری پیشه کند و متدین و راستگو وامین و درستکار و خوش اخلاق باشد، مردم می‌گویند او "جعفری" است و منخوشحال می‌شوم، اما اگر چنین نباشد، ننگ و عارتان متوجه من است و مردم می‌گوینداین‌گونه است تربیت "جعفری" ( اصول کافی، ج 2، ص 636)

-دوران زندگیامام صادق (علیه السلام) به دلیل اتفاقاتی همچون انتقال قدرت از بنی امیه به بنی عباسو نیز تشکیل کرسی‌های بزرگ علمی از ویژگی‌ها و برجستگی‌های فراوانی در میان تاریخ زندگیاهل بیت (علیهم السلام) برخوردار است. آن حضرت در حوزه‌های مختلف معارف دینی، مشتملبر عقاید، اخلاق و فقه دارای آموزه‌هایی فراوان و گسترده بود و از همین جهت، بخش عمده‌ایاز مواضع شیعیان بر بنیاد آموزه‌های آن حضرت شکل گرفته است. نقش امام صادق (علیه السلام)در تکمیل فقه بر مبنای نظرات اهل بیت (علیهم السلام)، تربیت گسترده دانشمندان و شاگرداندر علوم مختلف در کنار نقش و سبک رفتاری حضرت در ایام سرنگونی بنی امیه و به حکومترسیدن بنی عباس از موضوعات مهمی است که فهم درست و دقیق آن‌ها از اهمیت به سزایی برخورداراست.

در این کتابنویسنده بعد از اعلام ستمگری‌ها و آسیب‌های دو حکومت "بنی‌امیه و بنی‌عباس"، برخی از مذاهب اسلامی را معرفی نموده سپس به زندگی علمی، مناظرات، سیرهاخلاقی و عملی آن حضرت اشاره کرده و برخی از مواعظ و خطابه‌های آن حضرت را به همراهزندگی‌نامه، فرزندان، شاگردان و غلامان ایشان آورده است. و مکتب خداجوی اهل بیت راشایسته ترین مکتب و دیدگاه برای هدایت جامعه اسلامی ذکر میکند.

دیگر مطالباین کتاب عبارت است از: تشریح اصول و پایه های فرقه‌های اسلامی، شخصیت امام صادق(ع)از دیدگاه مورخان، محدثان و بیان دلایل امامت، شرح ولادت، شهادت، كنیه، القاب و خانوادهامام، پرداختن به حیات علمی امام صادق(ع) و دانش ایشان در زمینه‌های مختلف، شرح سیرهامام جعفر صادق(ع) و گزیده‌ای از سخنان امام صادق(ع).

خواندن اینکتاب جامع که با دیدگاه سنتی شیعه با قلمی خواندنی و دغدغه‌مند نگاشته شده استبرای همه مخاطبان عام و خاص قابل استفاده می‌باشد.

محسن جلیلوند، کارشناس منابع اداره کل کتابخانه‌های عمومی استانقزوین در راستای اجرای  پویش نذر کتاب در استانقزوین، در اقدامی 300 نسخه از کتابخانه شخصی خود را به کتابخانه عمومی عارف قزوینیاین شهر اهداء کرد.

با عنایت به اجرای پویش نذر كتاب در استان و كمك به رفع كمبودكتب پرمخاطب در كتابخانه‌ها، تعداد 300 نسخه كتاب با كیفیت مطلوب، جدید و در رده‌هایپرمخاطب اعم از رمان، روان‌شناسی، علوم كاربردی، هنر، تاریخ به جهت استفاده عموم مردمدر اختیار کتابخانه عارف قزوینی قرارگرفت.

کتاب: فرهنگ سوگ شیعی

مدیر و سرویراستار: محسن‌حسام مظاهری

ویرایش اول: 1395، ویرایش دوم: 1399، نشر آرما

به هر روی در موعد ماه محرم، جامعه ما رنگ و بوی حسینی بهخود می‌گیرد و بسیاری به طُرُق گوناگون - از خطابه و وعظ و بسیاری با دسته و علامتو سنج و دُهل و.- در این آیین کهن مردمی شرکت می‌کنند. در این میان اما لازم استبه همراه پسندیده‌گی حُب و شور، پای تعمیق، تدبیر و شعور حسینی نیز به میان کشیدهشود. یعنی بدانیم اهداف این قیام و حرکت چه بوده و از ظاهر به بطن قضیه برویم. یکیاز راه‌های آشنایی و کسب تعمق، مطالعه آثار معتبر و برجسته ای است که توسط اساتید،پژوهش‌گران و علمای دین و معارف نگاشته شده است. یکی از بهترین کتبی که جهت آشناییو فهم درک ابعاد این ماه و سوگ حسینی تالیف شده؛ فرهنگ سوگ شیعی» است که با مدیریت و سرویراستاری محسن‌حسام مظاهریتوسط نشر خیمه در سال 1395 منتشر شده است. ویرایش اول این کتاب با حضور 43 نویسندهو 237 مقاله‌ی ارجاعی و غیر ارجاعی انجام شده و به گفته سرویراستار قرار است هر پنجسال یک بار این فرهنگ بازنگری و ویرایش شود.

کتاب در اولین ویرایش خود تقریبا بیشتر مداخل و موضوعاتمرتبط را به صورت خلاصه و مفید و با نگاهی بین رشته‌ای و با رویکرد عقلانی ومنصفانه پوشش داده و نقل و قول‌های گوناگون را بدون جانبداری خاص، بازگو کرده تااز این رهگذر مخاطب به درک علمی از آنچه که بدان باور دارد، دست یابد.

تمرکز اصلی این دانش‌نامه، بر مقوله‌ی عزاداری مذهبی شیعیاندر کشورهای مختلف (با تأکید ویژه بر ایران) است و موضوعاتی که مستقیم یا با واسطه بهاین مقوله مرتبط می‌شوند. به‌تبع این رویکرد، مداخل این دانشنامه، ۱۰ گروه موضوعی راشامل می‌شود.

               این دهشاخه عبارت هستند از: اول مفاهیم و اصطلاحات (مانند اشک» و شفاعت»)، دوم:آثار مکتوب مانند مقاتل و کتب زیارتی، سوم: اشخاص؛ اعم از: بزرگان دینی،علما و ون، روضه‌خوانان و مداحان، وعاظ، مقتل‌نویسان و شاعران چهارم: آیین‌ها،آداب و رسوم، پنجم: واحدهای جغرافیایی؛ اعم از: کشور‌ها و شهرهای مختلف،ششم: اماکن؛ اعم از: حسینیه‌ها، تکایا، هفتم: اشیا مانند عَلَم»،  هشتم: زمان‌ها (مانند عاشورا»، بیست‌ویکمرمضان» و فاطمیه») نهم: سازمان‌ها (مانند مؤسسه وعظ و خطابه» و هیئت رزمندگاناسلام») دهم: دوره‌های تاریخی و دولت‌ها (مانند آل‌بویه»، صفویه» و قاجار»)

               برای این شاخه‌ها با مرتب‌سازی الفبایی و بادیدی جامع، تعاریف و توضیحات مناسبی همراه با ارائه منبع مورداستفاده ارائه شده وتعدادی کتاب نیز برای مطالعه بیشتر در پایان هر بخش آورده شده است.

                به عنواننمونه در بخش الفبایی (ر) و در توضیح روضه‌خوانی» آمده است: روضهبیان و شرح مصائب اهل بیت به قصد گریاندن دیگران در مجلس عزاداری است. و از رایج‌ترینآیین‌های عزاداری شیعیان و گزارش حزن انگیز واقعه‌ی کربلا و سرگذشت امامان شیعه ومنصوبان آن هاست. روضه» در لغت به معنی باغ است و نامگذاری مجالس عزاداریبه این نام به سبب کتاب روضه الشهدا» است. این کتاب مَقتلی است به فارسیاثر واعظ کاشفی» که در دوره‌ی تیموری نگاشته شده است. استقبال از این کتاببه اندازه‌ای بوده که کسانی آن را در مجامع عمومی برای مردم می‌خواندند. به تدریجو با گسترش این مجالس، عنوان روضه و روضه‌خوانی به عنوانی عمومی برای همه مجالسبدل شد و روایان مصائب ائمه به روضه‌خوان شهرت یافتند. برخی روضه‌خوانان با هدفایجاد شور و گریه مستمعان، معمولا گزارش‌های تاریخی را در روایت های عامیانه و باشاخ و برگ داستانی و گاه تخریف روایت کرده‌اند. گسترش این تحریفات سبب شد که برخیاز علما از جمله محدث نوری از علمای دوره ی قاجار کتاب لولو مرجان را باهدف تقبیح و مقابله با روضه‌های غلط بنگارد و در آن به انتقاد صریح به برخی روضه‌خوانانو نیز مقاتل حاوی مطالب غیر معتبر و نویسندگان آن‌ها بپردازد.

                مطالعهاین کتاب محققانه و سترگ برای آن‌هایی که دل در گرو مکتب اهل بیت دارند سبب می‌شوندبا دستانی پر از آنچه شور و شعور است، سوگ شیعی» را پاس بدارند. مخاطب اینکتاب خواندنی علاوه بر عموم مردم باورمند به دانشجویان، طلاب علوم دینی، پژوهش‌گرانو علاقه‌مندان حوزه‌ی مطالعات شیعی نیز  توصیهمی‌شود.