هزارتویِ زائرِ غریبِ روسی
ادبیات همواره یکی از راه‌های شناخت تاریخ و فرهنگ ملت‌ها بوده است و باتوجه به تاریخ پر فراز و نشیب کشور روسیه، نقش نویسندگان روس در شناسایی و فهم تاریخی، اجتماعی و فرهنگی این منطقه اهمیت به سزایی دارد. به واقع ادبیات روس برای مخاطبایرانی به دلیل بیان دغدغه‌های انسانی، دینی و ی حس همذات پنداری را ایجاد کردهاست و برای رمان خوان‌ها، به ویژه علاقه‌مندان رمان‌های خارجی، ادبیات روس جایگاه مهمیدارد. خوشبختانه تعداد قابل توجهی از کتب ادبا و نویسندگان برجسته روس برای مخاطب فارسیزبان ترجمه شده است. از جمله نویسندگانی چون گوگول»، لئون تالستوی»، فیودور داستایفسکی»،آنتوان چخوف»، ایوان تورگنیف»، ایوان گنچاروف»، میخائیل بولگاکف»، بوریس پاستارناک»،الکسی تولستوی»، الکساندر پوشکین»، میخائیل شولوخف» و. که برخی و یا بیشتر آثارشانبه همت چندین نسل از مترجمان متبحر و خوش سلیقه، به رویت مخاطب رسیده است.
ادبیات روس از دل تجربه‌های عمیق و جاودانه انسانی، اخلاقی و دینی (مسیحی)آمده است. از (آناکارنینا، جنگ و صلح، رستاخیز) لئون تالستوی»، (جنایت و مکافات، برادرانکارامازوف و ابله) فئودور داستایفسکی»، مادر» ماکسیم گورگی، (پدران و پسران و رودین)تورگنیف»، آبلوموف» گنچاروف، دکتر ژیواگو» پاستارناک، (گذر از رنج‌ها و پترکبیر)الکسی تولستوی، (نفوس مرده و تاراس بولبا) گوگول، قهرمان دوران ما» لرمانتف، دخترسروان» پوشکین، دن آرام» شولوخوف و. هر کدام بیانگر جهان بینی‌ها و ارتباط‌های انسانیو سرشت زندگانی مردم روس در کشاکش تحولات فراوان ی و اجتماعی ( دوران حکومت تزارهاو سپس تحولات انقلاب کمونیستی 1917) بوده است.
یکی از نویسندگان روس که در کشور ما از شهرت کمتری نسبت به دیگران برخورداراست، نیکالای لسکوف میباشد که به نقل قول اهل فن در ادبیات روس، به همراه داستایفسکیو تولستوی یکی از سه ضلع ادبیات روس در قرن نوزهم بوده است. ( حمیدرضا آتش برآب، برنامهتلویزیونی کتاب باز) هم چنین مایه تعجب نیست که، ماکسیم گورکی» شهیر لسکوف را استادزبان روسی خوانده و در جایی هم گفته است که لسکوف، خود آن زائر افسون شده و شوریده‌یزندگی و سخن است. (صفحه 12)
نیکالای لسکوف» در چهارم فوریه سال 31، در خانواده‌ای متوسط در یکی ازروستاهای روسیه متولد شد. پدرش کارمند دادگستری بود. او به مدت پنج سال در مدرسه‌‌یمتوسطه تحصیل می‌کند اما با مرگ پدر و آتش‌سوزی‌هایی که دارایی‌های خانوادگی‌شان رااز بین می‌‌برد، بخت ادامه‌ی تحصیل را از دست می‌دهد؛ او بعدها وقتی ابتدا به عنوانکارمند دبیرخانه بخش جنایی و سپس معاون بخش بازرسی کیف» مشغول به کار میشود، تحصیلاتشرا به اتمام می‌رساند. والتر بنیامین» فیلسوف و نظریه پرداز برجسته آلمانی درباره‌یلسکوف می‌گوید:لسکوف هم با مکان‌ها و هم با زمان‌های دور آشنا و مانوس بود. او عضوکلیسای ارتدوکس یونانی و فردی با علایق اصیل دینی بود، اما در خصومت خود با بوروکراسیکلیسایی هم به همین اندازه صادق بود ». از جمله آثار او می‌توان به هنرمند چهره پرداز»و زائر افسون شده» و لیدی مکبث» نام برد که به غیر کتاب آخری، مابقی با ترجمه هایدرخشانی توسط دکتر حمیدرضا آتش بر آب» به فارسی ترجمه شده است.
زائر افسون شده» از برجسته‌ترین آثار لسکوف است. او در این اثر نیم قرنسال از زندگی ایوان سیوریانیچ فیلیاگین» را روایت می‌کند. مردی که به مانند شهرزادقصه‌گو در هنگامه یک سفر دریایی، به مانند نقال متبحری، سرگذشت به واقع عجیب خود راآمیخته به باورهای عمیق مسیحی و عرفانی و در قالبی از سحر و جادو و خرق عادت پیچیدهشده، روایت می‌کند. اینکه چگونه به عنوان یک زائر و مسافر آواره، سال‌های سال پیشکاریارباب‌ها و زورمندان را بر عهده داشته و تسلط فراوانی بر تربیت و رام کردن اسب‌هایوحشی داشته است. نوع خاص قصه گویی لسکوف در این کتاب شباهت تامی با نوع قصه گویی‌هایعرفانی ادبیات فارسی -چه در قالب نظم و چه قالب نثر- دارد. به مانند حکایت‌هایی کهعمدتا از پهلوانی‌ها، بزرگ منشی‌ها و از خودگذشتگی‌های عرفان و اولیاء تصوف و عرفانداد سخن گفته میشود. لسکوف در زائر افسون شده» شما را وارد دالانی از قصه‌ها و عجایبمختلفی می‌کند که ممکن است از نظرگاه مخاطب رمان مدرن چندان قابل قبول نباشد، زیرانویسنده کاملا در پی رعایت نعل به نعل ساختار رمان و علت و معلول و نقاط عطف و .نیست. هدف از قصه‌گویی علاوه بر سرگرم کردن خواننده و ایجاد کشش و بیدار کردن حس کنجکاوی‌او، ترویج اصول انسانی و برابری و برادری و عدالت اجتماعی است. نویسنده به مانند یکحکیم و عارف، ایوان فلیاگین را مرحله به مرحله به عنوان یک فرد بدون شناسنامه و آوارهدر محیط‌هایی قرار می‌دهد که در تمام عمر در مرز هلاکت قرار دارد. او در گستره‌ی میهنو تاریخ، افسون شده‌ی طلسم‌هایی است که از هر سو او را به سوی خود می‌کشانند؛ اعم ازطلسم زیبایی، چون بهار زیبا، اسب زیبا، ترانه‌ی روسی و جمال و کمال خلقت زن که در تمامعمر ایوان را مورد امتحان قرار می‌دهد. به طور مثال شخصیت اول داستان سال‌های طولانیرا در بهاری زیبا، میان قوم تاتار می‌گذراند. این آسیایی‌ها در برابر اعزام مبلغانمسیحی روس به منطقه خود برای تغییر دین از اسلام به مسیحیت بی تفاوت هستند و در بسیاریمواقع به نیت کسب سکه و طلا، مبلغان را سر به نیست می‌کنند. لسکوف جایی در کتاب خود،تحلیلی از تفاوت‌های درک مذهب ارائه می‌دهد: آسیایی‌ها را بایستی به وسیله‌ی هراسبه سوی دین هدایت کرد تا از شدت ترس به لرزه درآیند، در حالی که این ها {مبلغان مسیحی}برایشان خداوند رئوف را تبلیغ می‌کنند. این حرف‌ها در برخورد اول اصلا بی فایده است،چرا که یک فرد آسیایی تا تهدیدی در کار نباشد به هیچ وجه به خدای رئوف اعتنایی نمی‌کندو مبلغ‌ها را می‌کشد» (صفحه 107) هر چند عدم تفکیک آسیایی‌ها موجب شده این تحلیل چنداندقیق و منطقی به نظر نرسد، اما به هر روی نشان دهنده تفحص لسکوف در امور دینی است.
به روایت مترجم کتاب، لسکوف دارای زبانی سنگین و خاص است و تلاش برای واژهسازی‌های روسی در کارش هویداست که حتی درک آن را برای مخاطب روس نیز سخت می‌کند. لسکوفبر این باور است که به دلیل تجربیات و سفرهای فراوان، طبقات اجتماعی و به خصوص عوامجامعه روس را به خوبی می‌شناسد و از شیوه بیان روایات سنتی و نقل گفتاری می‌کند. خودلسکوف درباره‌ی زبان شخصیت‌هایش می‌گوید:در داستان‌های من، کشیش‌ها به سبکِ ون،هیچ‌انگاران با زبان نیهیلیست‌ها، دهقانان با گویش دهاتی خود، نوکیسه‌ها و دلقک‌هابا ادا و اصول جماعت خود، خرده‌بورژوها به سبک خاص خود، و نجیب‌زادگان با لحن و تلفظویژه‌ی خود.همه‌ی این‌ها برای من به زبان خاص خودشان حرف می‌زنند نه به زبان ادیبان».(صفحه 7). کار ترجمه کتاب الحق و الانصاف به بهترین شکل ممکن صورت گرفته است و مترجمبا دقت فراوان و ارجاعات فراوان در ارائه دو تفسیر خواندنی به ویژه درج مقاله قصهگو: بازتاب‌هایی در آثار نیکالای لسکوف» توسط والتر بنیامین، تلاش وافر و درخشانی درشناسایی جهان داشته است. خواندن این رمان- حکایت جذاب و سرشار از سحر و جادو و افسانهو از خودگذاشتگی و رنج و ایثار و اخلاق و. تجربه بسیار جذابی است که مخاطب را بابُعد دیگری از ادبیات غنی روس آشنا خواهد کرد.
مشخصات: زائر افسون شده، نیکالای لسکوف، ترجمه حمیدرضا آتش بر آب، نشر ماهی،چاپ دوم، 1384، 286 ص
عملکرد اداره کل کتابخانه های قزوین در حوزه ی نماز شایسته ی تقدیر شد
معرفی کتاب «قیام و انقلاب مهدی (عج) از دیدگاه فلسفة تاریخ» به مناسبت ایام نیمه شعبان
روس ,لسکوف ,ادبیات ,افسون ,کتاب ,می‌کند ,ادبیات روس ,است و ,زائر افسون ,یکی از ,که به
درباره این سایت